Ο παρατεταμένος πόλεμος στην Ουκρανία, ο αυξημένος πληθωρισμός και οι αυστηρότερες νομισματικές πολιτικές θα επιβαρύνουν σημαντικά τις οικονομίες της Ευρώπης φέτος, αλλά η ανάπτυξη προβλέπεται να επιταχυνθεί το 2024 καθώς ορισμένες από τις τρέχουσες αντιξοότητες υποχωρούν, σύμφωνα με την έκθεση για την Παγκόσμια Οικονομική Κατάσταση και Προοπτικές των Ηνωμένων Εθνών (WESP) για το 2023.
Η έκθεση παρουσιάζει μια ζοφερή και αβέβαιη βραχυπρόθεσμη προοπτική για την παγκόσμια οικονομία, η οποία έχει πληγεί από μια σειρά σοβαρών και αλληλοενισχυόμενων κλυδωνισμών. Η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται μόλις στο 1,9% το 2023, από 3% πέρυσι και ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά των τελευταίων δεκαετιών. Η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να ενισχυθεί το 2024, με την ανάπτυξη να προβλέπεται στο 2,7%. Αλλά αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ρυθμό και τη σειρά της περαιτέρω νομισματικής σύσφιξης, την πορεία και τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία και την πιθανότητα περαιτέρω διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Οι χλιαρές παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές απειλούν επίσης την επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), όταν η Σύνοδος Κορυφής των ΣΒΑ του 2023 τον Σεπτέμβριο σηματοδοτεί το μέσο της υλοποίησης της Ατζέντας 2030.
«Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για βραχυπρόθεσμη σκέψη ή σπασμωδική δημοσιονομική λιτότητα που επιδεινώνει την ανισότητα, αυξάνει τα δεινά και θα μπορούσε να απομακρύνει τους ΣΒΑ. Οι σημερινοί πρωτοφανείς καιροί απαιτούν πρωτοφανή δράση», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών. «Αυτή η δράση περιλαμβάνει ένα μετασχηματιστικό πακέτο τόνωσης των ΣΒΑ, που δημιουργείται μέσω των συλλογικών και συντονισμένων προσπαθειών όλων των ενδιαφερόμενων μερών», πρόσθεσε.
Κίνδυνος ύφεσης για αρκετές ευρωπαϊκές χώρες
Η οικονομική παραγωγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να αυξηθεί μόνο κατά 0,2% το 2023, καθώς η περιοχή αντιμετωπίζει μια κρίση ενέργειας και κόστους ζωής που επιδεινώθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το 2024, η ανάπτυξη προβλέπεται να επιταχυνθεί στο 1,6% λόγω της ισχυρότερης εσωτερικής ζήτησης και ενός πιο ευνοϊκού παγκόσμιου περιβάλλοντος.
Λόγω ενός ηπιότερου από το κανονικό χειμώνα, αυξημένων προμηθειών LNG και επιτυχίας στη μείωση της ζήτησης ενέργειας, η Ευρώπη πιθανότατα θα αποφύγει το χειρότερο σενάριο εκτεταμένων ελλείψεων ενέργειας και διαταραχών στις βιομηχανικές δραστηριότητες. Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές χώρες — συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Ιταλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου — εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την απειλή μιας ήπιας ύφεσης φέτος, καθώς οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις παλεύουν με τις ταχέως αυξανόμενες τιμές, τα υψηλότερα επιτόκια και τις αυξημένες αβεβαιότητες.
Η χαλάρωση του πληθωρισμού θα επιτρέψει στις κεντρικές τράπεζες να επιβραδύνουν τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων
Με τις τιμές της ενέργειας να μειώνονται και τη ζήτηση να εξασθενεί, ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει αργά, αλλά θα παραμείνει πολύ πάνω από τους στόχους των κεντρικών τραπεζών βραχυπρόθεσμα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή προβλέπεται να ανέλθει κατά μέσο όρο σε 6,6% το 2023, από το υψηλό πολλών δεκαετιών του 8,6% πέρυσι. Η άμβλυνση των πληθωριστικών πιέσεων θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και σε άλλες νομισματικές αρχές της περιοχής να επιβραδύνουν τον ρυθμό των αυξήσεων των επιτοκίων και τελικά να τις σταματήσουν.
Οι αγορές εργασίας παραμένουν σε θετικό σημείο
Εν μέσω επιδείνωσης των βραχυπρόθεσμων οικονομικών προοπτικών, οι αγορές εργασίας παρέμειναν σε θετικό σημείο σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Σε πολλές χώρες, η ανεργία βρίσκεται σε πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα, ενώ τα ποσοστά απασχόλησης και κενών θέσεων εργασίας βρίσκονται σε επίπεδα ρεκόρ. Αρκετοί τομείς, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευών, της πληροφόρησης και επικοινωνίας, καθώς και της εστίασης και της στέγασης, εξακολουθούν να πλήττονται από σοβαρές ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Οι αγορές εργασίας πιθανότατα θα επιδείξουν ανθεκτικότητα, ενώ η μέση ανεργία αναμένεται να αυξηθεί ελάχιστα το 2023.