Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών

Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών [1] 

18 Δεκεμβρίου 1979 

Τα Κράτη μέλη της παρούσας Συμβάσεως,

Σημειώνοντας ότι ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών επαναβεβαιώνει την πίστη στα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου, στην αξιοπρέπεια και την αξία του και στην ισότητα των δικαιωμάτων του άνδρα και της γυναίκας,

Σημειώνοντας ότι η Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων βεβαιώνει την αρχή της μη διακρίσεως και διακηρύσσει ότι όλα τα ανθρώπινα όντα γεννιούνται ελεύθερα και ίσα σε αξιοπρέπεια και δικαίωμα και ότι το κάθε ένα μπορεί να ωφεληθεί από όλα τα δικαιώματα και από όλες τις ελευθερίες που αναφέρονται σ’ αυτήν, χωρίς καμία διάκριση, κυρίως ως διάκριση φύλου,

Σημειώνοντας ότι τα Κράτη μέλη των διεθνών Συμφώνων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν υποχρέωση να εξασφαλίσουν την ισότητα των δικαιωμάτων του άνδρα και της γυναίκας στην άσκηση όλων των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων,

Θεωρώντας τις διεθνείς συμβάσεις που συνομολογήθηκαν υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και των οργανισμών για την προώθηση της ισότητας των δικαιωμάτων του άνδρα και της γυναίκας,

Σημειώνοντας επίσης τις αποφάσεις, τις διακηρύξεις και τις συστάσεις που υιοθετήθηκαν από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και τους οργανισμούς για την ισότητα των δικαιωμάτων του άνδρα και της γυναίκας.

Ανησυχώντας όμως με τη διαπίστωση ότι, παρά τα διάφορα αυτά έγγραφα, οι γυναίκες εξακολουθούν ν’ αποτελούν αντικείμενο σημαντικών διακρίσεων,

Υπενθυμίζοντας ότι η διάκριση κατά των γυναικών παραβιάζει τις αρχές της ισότητας των δικαιωμάτων και του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ότι παρεμποδίζει τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή της χώρας τους, υπό ίσους όρους με τους άνδρες, ότι αποτελεί εμπόδιο για την αύξηση της ευημερίας της κοινωνίας και της οικογένειας και ότι εμποδίζει τις γυναίκες να υπηρετήσουν τη χώρα τους και την ανθρωπότητα,

Ανησυχώντας με το γεγονός ότι, στις καταστάσεις ενδείας, οι γυναίκες έχουν ελάχιστο δικαίωμα στη διατροφή, την ιατρική περίθαλψη, τη μόρφωση, την εκπαίδευση καθώς και στις δυνατότητες εργασίας και στην ικανοποίηση άλλων αναγκών,

Πεπεισμένα ότι η εγκαθίδρυση της νέας διεθνούς οικονομικής τάξεως που βασίζεται στην αμεροληψία και τη δικαιοσύνη θα συμβάλει χαρακτηριστικά στην προώθηση της ισότητας μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας,

Υπογραμμίζοντας ότι η εξάλειψη του απαρτχάιντ, όλων των μορφών ρατσισμού, φυλετικής διακρίσεως, αποικιοκρατίας, νεοαποικιοκρατίας, επιθέσεως, κατοχής και ξένης κυριαρχίας και αναμείξεως στα εσωτερικά των κρατών είναι απαραίτητη ώστε ο άνδρας και η γυναίκα να απολαύσουν πλήρως τα δικαιώματά τους,

Βεβαιώνοντας ότι η ενίσχυση της διεθνούς ειρήνης και της διεθνούς ασφάλειας, η ύφεση της διεθνούς εντάσεως, η συνεργασία μεταξύ όλων των κρατών, όποια και αν είναι τα κοινωνικά και οικονομικά τους συστήματα, ο γενικός και πλήρης αφοπλισμός και, ιδιαίτερα, ο πυρηνικός αφοπλισμός υπό αυστηρό και αποτελεσματικό διεθνή έλεγχο, η επιβεβαίωση των αρχών της δικαιοσύνης, της ισότητας και της αμοιβαίας ωφέλειας στις σχέσεις μεταξύ των χωρών και η πραγματοποίηση του δικαιώματος αυτοδιαθέσεως και ανεξαρτησίας των λαών που είναι υπόδουλοι ξένης και αποικιοκρατικής κυριαρχίας και ξένης κατοχής, καθώς και ο σεβασμός της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας θα ευνοήσουν την κοινωνική πρόοδο και την ανάπτυξη και θα συμβάλουν συνεπώς στην πραγματοποίηση της πλήρους ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών,

Πεπεισμένα ότι η πλήρης ανάπτυξη μιας χώρας, η ευημερία του κόσμου και το θέμα της ειρήνης απαιτούν τη μέγιστη συμμετοχή των γυναικών, υπό ίσους όρους με τους άνδρες, σε όλους τους τομείς,

Έχοντας υπόψη τη σπουδαιότητα της συνεισφοράς των γυναικών στην ευτυχία της οικογένειας και στην πρόοδο της κοινωνίας, συνεισφορά που μέχρι σήμερα δεν έχει πλήρως αναγνωρισθεί, τη σπουδαιότητα της κοινωνικής σημασίας της μητρότητας και του ρόλου των γονέων στην οικογένεια και την αγωγή των παιδιών και συνειδητοποιώντας ότι ο ρόλος της γυναίκας στην τεκνοποίηση δεν πρέπει να είναι αιτία διακρίσεως και ότι η ανατροφή των παιδιών απαιτεί τον καταμερισμό των ευθυνών μεταξύ των ανδρών, των γυναικών και του συνόλου της κοινωνίας,

Συνειδητοποιώντας ότι ο παραδοσιακός ρόλος του άνδρα στην οικογένεια και την κοινωνία πρέπει να εξελιχθεί όσο και ο ρόλος της γυναίκας εάν θέλει κανείς να φθάσει σε μία πραγματική ισότητα του άνδρα και της γυναίκας,

Αποφασισμένα να εφαρμόσουν τις αρχές που αναφέρονται στη Διακήρυξη περί Εξαλείψεως της Διακρίσεως κατά των Γυναικών και, για το σκοπό αυτόν, να υιοθετήσουν τα αναγκαία μέτρα για την κατάργηση της διακρίσεως αυτής σε όλες τις μορφές της και όλες τις εκδηλώσεις της,

Συμφώνησαν τα ακόλουθα:

Μέρος Πρώτο

Άρθρο 1

Για τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης ο όρος «διακρίσεις κατά των γυναικών» αφορά κάθε διαχωρισμό, εξαίρεση ή περιορισμό που βασίζεται στο φύλο και που έχει σαν αποτέλεσμα ή σκοπό να διακυβεύσει ή να καταστρέψει τη με βάση την ισότητα ανδρών και γυναικών αναγνώριση, απόλαυση ή άσκηση από τις γυναίκες, ανεξαρτήτως της οικογενειακής τους κατάστασης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών στον πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και αστικό τομέα ή σε κάθε άλλο τομέα.

Άρθρο 2 

Τα κράτη μέλη καταδικάζουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών σε όλες τις μορφές τους, συμφωνούν να συνεχίσουν με όλα τα κατάλληλα μέσα και χωρίς καθυστέρηση μια πολιτική που θα τείνει να εξαλείψει τις διακρίσεις κατά των γυναικών και προς το σκοπό αυτόν, αναλαμβάνουν την υποχρέωση:

α) Να εγγράψουν στο εθνικό τους Σύνταγμα ή σε κάθε άλλη προσήκουσα νομοθετική διάταξη την αρχή της ισότητας ανδρών και γυναικών, εάν αυτό δεν έχει γίνει ακόμα, και να εξασφαλίσουν με τη νομοθεσία ή με άλλα κατάλληλα μέσα την πραγματική εφαρμογή της εν λόγω αρχής.

β) Να υιοθετήσουν νομοθετικά μέτρα και άλλα συνδυασμένα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και κυρώσεων εν ανάγκη, τα οποία θα απαγορεύουν κάθε διάκριση κατά των γυναικών.

γ) Να εγκαθιδρύσουν δικαστική προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών σε βάση ισότητας με τους άνδρες και να εγγυηθούν, μέσω των αρμοδίων εθνικών δικαστηρίων και άλλων δημοσίων οργανισμών, την πραγματική προστασία των γυναικών εναντίον κάθε πράξεως διακρίσεως.

δ) Να απέχουν από κάθε πράξη ή άσκηση διακρίσεως κατά των γυναικών και να ενεργούν κατά τρόπο ώστε οι δημόσιες αρχές και οι δημόσιοι οργανισμοί να συμμορφωθούν στην υποχρέωση αυτή.

ε) Να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών που ασκούνται από ένα πρόσωπο, μια οργάνωση ή μια οποιαδήποτε επιχείρηση.

στ) Να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και νομοθετικών διατάξεων, για να τροποποιήσουν ή να καταργήσουν κάθε νόμο, κανονιστική διάταξη, έθιμο ή συνήθεια που αποτελεί διάκριση κατά των γυναικών.

ζ) Να καταργήσουν όλες τις ποινικές διατάξεις που αποτελούν διάκριση κατά των γυναικών.

Άρθρο 3 

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν σε όλους τους τομείς, ιδίως στον πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό τομέα, όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και νομοθετικών διατάξεων, για να εξασφαλίσουν την πλήρη ανάπτυξη και την πρόοδο των γυναικών, ώστε να τους εξασφαλίσουν την άσκηση και την απόλαυση των δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών σε βάση ισότητας με τους άνδρες.

Άρθρο 4 

1. Η εκ μέρους των κρατών μελών υιοθέτηση ειδικών πρόσκαιρων μέτρων που αποσκοπούν στην επίσπευση της εγκαθιδρύσεως μιας πραγματικής ισότητας μεταξύ των ανδρών και των γυναικών δεν θεωρείται σαν πράξη διακρίσεως, όπως καθορίζεται στην παρούσα Σύμβαση, αλλά δεν πρέπει με κανένα τρόπο να έχει σαν συνέπεια τη διατήρηση κανόνων άνισων ή ξεχωριστών. τα μέτρα αυτά πρέπει να καταργηθούν μόλις επιτευχθούν οι αντικειμενικοί σκοποί στο θέμα της ισότητας ευκαιριών και μεταχειρίσεως.

2. Η εκ μέρους των κρατών μελών υιοθέτηση ειδικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων και των μέτρων που προβλέπονται στην παρούσα Σύμβαση, που αποσκοπούν στην προστασία της μητρότητας, δεν θεωρείται σαν μία πράξη διακρίσεως.

Άρθρο 5 

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε:

α) Να τροποποιήσουν τα σχέδια και τα πρότυπα κοινωνικοπολιτιστικής συμπεριφοράς του άνδρα και της γυναίκας με σκοπό να φθάσουν στην εξάλειψη των προκαταλήψεων και των εθιμικών ή κάθε άλλου τύπου συνηθειών που βασίζονται στην ιδέα της κατωτερότητας ή της ανωτερότητας του ενός ή του άλλου φύλου ή στην ιδέα ενός στερεότυπου ρόλου των ανδρών και των γυναικών.

β) Να ενεργήσουν κατά τρόπο ώστε η οικογενειακή αγωγή να συμβάλει στην καλή κατανόηση ότι η μητρότητα είναι κοινωνική λειτουργία και στην αναγνώριση της κοινής ευθύνης του άνδρα και της γυναίκας στη φροντίδα για την ανατροφή των παιδιών και για την εξασφάλιση της αναπτύξεώς τους, εξυπακουομένου ότι το συμφέρον των παιδιών είναι ο πρωταρχικός όρος σε όλες τις περιπτώσεις.

Άρθρο 6 

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και νομοθετικών διατάξεων, για να καταστείλουν, σε όλες τις μορφές τους, το εμπόριο των γυναικών και την εκμετάλλευση της πορνείας των γυναικών.

Μέρος Δεύτερο

Άρθρο 7 

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών στην πολιτική δημόσια ζωή της χώρας και, ιδιαίτερα, εξασφαλίζουν σ’ αυτές, υπό ίσους όρους με τους άνδρες, το δικαίωμα:

α) Να ψηφίζουν σε όλες τις εκλογές και όλα τα δημόσια δημοψηφίσματα και να είναι εκλέξιμες σε όλους τους οργανισμούς που εκλέγονται δημόσια.

β) Να λαμβάνουν μέρος στην κατάστρωση της πολιτικής του κράτους και στην εκτέλεσή της, να καταλαμβάνουν δημόσιες θέσεις και να ασκούν όλα τα δημόσια καθήκοντα σε όλες τις βαθμίδες της κυβερνήσεως.

γ) Να συμμετέχουν στις μη κυβερνητικές οργανώσεις και ενώσεις που ασχολούνται με τη δημόσια και πολιτική ζωή της χώρας.

Άρθρο 8 

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε οι γυναίκες να έχουν, υπό ίσους όρους με τους άνδρες και χωρίς καμιά διάκριση, τη δυνατότητα να εκπροσωπούν τη χώρα τους σε διεθνή κλίμακα και να συμμετέχουν στις εργασίες των διεθνών οργανισμών.

Άρθρο 9

1. Τα κράτη μέλη παρέχουν στις γυναίκες δικαιώματα ίσα με εκείνα των ανδρών όσον αφορά τη απόκτηση, την αλλαγή και τη διατήρηση της υπηκοότητας. Εγγυώνται ιδιαίτερα ότι ούτε ο γάμος με έναν αλλοδαπό, ούτε η αλλαγή της υπηκοότητας του συζύγου κατά το γάμο δεν αλλάζει αυτόματα την υπηκοότητα της γυναίκας ούτε την καθιστά άπατρι ούτε την υποχρεώνει να πάρει την υπηκοότητα του συζύγου της.

2. Τα κράτη μέλη παρέχουν στη γυναίκα δικαιώματα ίσα με εκείνα του άνδρα όσον αφορά τη υπηκοότητα των παιδιών.

Μέρος Τρίτο

Άρθρο 10 

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών ώστε να τους εξασφαλίσουν δικαιώματα ίσα με εκείνα των ανδρών όσον αφορά την εκπαίδευση και, ιδιαίτερα για να εξασφαλίσουν, σε βάση ισότητας του άνδρα και της γυναίκας:

α) Τους ίδιους όρους επαγγελματικού προσανατολισμού, παρακολουθήσεως σπουδών και αποκτήσεως διπλωμάτων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των κατηγοριών, στις αγροτικές ζώνες όπως και στις αστικές ζώνες. Η ισότητα αυτή θα πρέπει να εξασφαλιστεί στην προσχολική, γενική, τεχνική, επαγγελματική και ανώτερη τεχνική εκπαίδευση, καθώς και σε κάθε άλλο μέσο επαγγελματικής εκπαιδεύσεως.

β) Το δικαίωμα να παρακολουθούν τα ίδια προγράμματα, να έχουν ένα εκπαιδευτικό προσωπικό με προσόντα της ίδιας τάξεως, σχολικούς χώρους και εξοπλισμό της ίδιας ποιότητας.

γ) Την εξάλειψη κάθε στερεότυπης αντιλήψεως των ρόλων του άνδρα και της γυναίκας σε όλα τα επίπεδα και σε όλες τις μορφές εκπαιδεύσεως ενθαρρύνοντας τη μεικτή εκπαίδευση και άλλους τύπους εκπαιδεύσεως που θα βοηθήσουν την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού και, ιδιαίτερα, αναθεωρώντας τα σχολικά βιβλία και τα σχολικά προγράμματα και προσαρμόζοντας τις παιδαγωγικές μεθόδους.

δ) Τις ίδιες δυνατότητες όσον αφορά τη χορήγηση υποτροφιών και άλλων επιχορηγήσεων για τις σπουδές.

ε) Τις ίδιες δυνατότητες παρακολουθήσεως των προγραμμάτων διαρκούς εκπαιδεύσεως, συμπεριλαμβανομένων και των προγραμμάτων στοιχειώδους εκπαιδεύσεως για ενηλίκους και λειτουργικής στοιχειώδους εκπαιδεύσεως, προς το σκοπό κυρίως να ελαττώσουν το νωρίτερο κάθε απόσταση εκπαιδεύσεως που υπάρχει μεταξύ ανδρών και γυναικών.

στ) Τη μείωση των ποσοστών εγκαταλείψεως των σπουδών από τις γυναίκες και την οργάνωση προγραμμάτων για τα κορίτσια και τις γυναίκες που εγκατέλειψαν πρόωρα το σχολείο.

ζ) Τις ίδιες δυνατότητες να συμμετέχουν ενεργά στα σπορ και τη σωματική αγωγή. η) Τη δυνατότητα να λαμβάνουν ειδικές πληροφορίες μορφωτικής φύσεως που τείνουν να εξασφαλίσουν την υγεία και την ευτυχία των οικογενειών, συμπεριλαμβανομένων σ’ αυτές και της πληροφορήσεως και συμβουλών σχετικών με τον οικογενειακό προγραμματισμό.

Άρθρο 11

1. Τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψουν τη διάκριση κατά των γυναικών στον τομέα της απασχολήσεως ώστε να εξασφαλιστούν σε βάση ισότητας του άνδρα και της γυναίκας τα ίδια δικαιώματα, και ιδιαίτερα:

α) Το δικαίωμα εργασίας σαν αναφαίρετο δικαίωμα όλων των ανθρώπινων όντων.

β) Το δικαίωμα σε ίσες δυνατότητες απασχολήσεως, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής των ίδιων κριτηρίων επιλογής στο θέμα της απασχολήσεως.

γ) Το δικαίωμα ελεύθερης εκλογής του επαγγέλματος ή της εργασίας, το δικαίωμα προαγωγής, σταθερότητας της εργασίας και το δικαίωμα όλων των παροχών και όρων εργασίας, το δικαίωμα επαγγελματικής εκπαιδεύσεως και μετεκπαιδεύσεως, συμπεριλαμβανομένης της μαθητείας, της επαγγελματικής τελειοποιήσεως και της διαρκούς εκπαιδεύσεως.

δ) Το δικαίωμα ίσης αμοιβής, συμπεριλαμβανομένης και της ίσης παροχής, με ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας και ίση μεταχείριση ως προς την εκτίμηση της ποιότητας της εργασίας.

ε) Το δικαίωμα κοινωνικής ασφαλίσεως, κυρίως το δικαίωμα παροχών συντάξεως, ανεργίας, ασθενείας, αναπηρίας και γήρατος ή για κάθε άλλη αιτία απώλειας της ικανότητας προς εργασία, καθώς και το δικαίωμα πληρωμένων αδειών.

στ) Το δικαίωμα για την προστασία της υγείας και την ασφάλεια των συνθηκών εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της διασφαλίσεως της λειτουργίας της αναπαραγωγής.

2. Για να προλάβουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών λόγω του γάμου τους ή της μητρότητας και για να εξασφαλίσουν το πραγματικό τους δικαίωμα προς εργασία, τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα που σκοπό έχουν:

α) Ν’ απαγορεύουν, επί ποινή κυρώσεων, την απόλυση για λόγους εγκυμοσύνης και τη διάκριση στις απολύσεις που βασίζονται στην οικογενειακή κατάσταση.

β) Να καθιερώσουν την παροχή πληρωμένων αδειών εγκυμοσύνης ή αδειών εγκυμοσύνης που δίδουν δικαίωμα σε παρόμοιες κοινωνικές παροχές, με την εγγύηση της διατηρήσεως της προηγούμενης εργασίας, των δικαιωμάτων αρχαιότητας και των κοινωνικών προνομίων.

γ) Να ενθαρρύνουν την παροχή των αναγκαίων κοινωνικών υπηρεσιών υποστηρίξεως για να επιτρέψουν στους γονείς να συνδυάσουν τις οικογενειακές υποχρεώσεις με τις επαγγελματικές ευθύνες και τη συμμετοχή στη δημόσια ζωή ευνοώντας ιδιαίτερα την εγκατάσταση και την ανάπτυξη δικτύου παιδικών σταθμών.

δ) Να εξασφαλίσουν ειδική προστασία στις εγκύους, των οποίων η εργασία αποδεικνύεται ότι είναι βλαβερή.

3. Οι νόμοι που σκοπεύουν στην προστασία των γυναικών στους τομείς που αναφέρονται στο παρόν άρθρο θα επανεξετάζονται περιοδικά σε συνάρτηση με τις επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις και θα αναθεωρούνται, θα καταργούνται ή θα επεκτείνονται ανάλογα με τις ανάγκες.

Άρθρο 12

1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών στον τομέα της υγειονομικής περιθάλψεως, ώστε να εξασφαλίσουν σ’ αυτές, σε βάση ισότητας άνδρα και γυναίκας, τα μέσα ώστε να δικαιούνται ιατρικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που αφορούν τον οικογενειακό προγραμματισμό.

2. Παρά τις διατάξεις της ανωτέρω παραγράφου 1, τα κράτη μέλη θα παρέχουν στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, κατά τον τοκετό και μετά τον τοκετό, κατάλληλες υπηρεσίες και εν ανάγκη δωρεάν, καθώς και κατάλληλη διατροφή κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό.

Άρθρο 13 

Τα κράτη μέλη θα λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών και σε άλλους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, αποσκοπώντας στο να διασφαλίσουν τα ίδια δικαιώματα, με βάση την αρχή της ισότητας ανδρών και γυναικών, ειδικότερα:

α) Το δικαίωμα να λαμβάνουν οικογενειακά επιδόματα.

β) Το δικαίωμα να συνάπτουν τραπεζιτικά δάνεια και να εγγράφουν υποθήκες καθώς και το δικαίωμα τους όσον αφορά τις λοιπές μορφές οικονομικής πιστώσεως.

γ) Το δικαίωμα να συμμετέχουν σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες, στα σπορ και σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτιστικής ζωής.

Άρθρο 14 

1. Τα κράτη μέλη θα λάβουν υπόψη τα ειδικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες των αγροτικών περιοχών και το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν στην οικονομική επιβίωση των οικογενειών τους κυρίως με την εργασία τους στους μη εγχρημάτους τομείς της οικονομίας, θα λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την εξασφάλιση της εφαρμογής των διατάξεων της παρούσας Συμβάσεως που αφορούν τις γυναίκες των αγροτικών περιοχών.

2. Τα κράτη μέλη θα λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών στις αγροτικές περιοχές αποσκοπώντας στο να διασφαλίσουν, με βάση την αρχή της ισότητας ανδρών και γυναικών, την συμμετοχή τους στην αγροτική ανάπτυξη και την απόληψη οφέλους από αυτήν και ειδικότερα θα εξασφαλίσουν στις γυναίκες αυτές το δικαίωμα:

α) Να συμμετέχουν στην εκπόνηση και εφαρμογή των αναπτυξιακών προγραμμάτων σε όλα τα επίπεδα.

β) Να τύχουν της παροχής των μέσων που αφορούν την προστασία της υγείας και δη επαρκούς πληροφορήσεως, συμβουλών και υπηρεσιών στον οικογενειακό προγραμματισμό.

γ) Να απολαμβάνουν τα άμεσα ωφελήματα που προκύπτουν από τα προγράμματα κοινωνικής ασφαλίσεως.

δ) Να λαμβάνουν κάθε μορφή εκπαιδεύσεως και μορφώσεως, επισήμου και ανεπισήμου, συμπεριλαμβανομένης και εκείνης που αφορά τη λειτουργική στοιχειώδη εκπαίδευση, καθώς, μεταξύ άλλων, και το όφελος που προκύπτει από τις υπηρεσίες που παρέχονται προς το κοινωνικό σύνολο με εκλαϊκευμένη μορφή, με σκοπό να αυξήσουν την τεχνική τους επάρκεια.

ε) Να οργανώνουν ομάδες αλληλοβοηθείας και συνεταιρισμούς με σκοπό να επιτύχουν ίσες ευκαιρίες στον οικονομικό τομέα τόσο στην έμμισθη όσο και την ανεξάρτητη απασχόληση.

στ) Να συμμετέχουν σε όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες.

ζ) Να λαμβάνουν αγροτικές πιστώσεις και δάνεια, να τους παρέχονται διευκολύνσεις στον τομέα του μάρκετινγκ καθώς και η κατάλληλη τεχνολογία, να τυγχάνουν δε ίσης μεταχειρίσεως κατά τις αγροτικές μεταρρυθμίσεις και τα σχέδια αναδασμού της γης.

η) Να απολαμβάνουν κατάλληλες συνθήκες διαβιώσεως, ειδικότερα όσον αφορά τη στέγαση, την υγεία, την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και ύδατος, τις μεταφορές και συγκοινωνίες.

Μέρος Τέταρτο

Άρθρο 15 

1. Τα κράτη μέλη θα αναγνωρίζουν στις γυναίκες ισότητα με τους άνδρες ενώπιον του νόμου.

2. Τα κράτη μέλη θα απονέμουν στις γυναίκες, σε ζητήματα αστικής φύσεως, ικανότητα προς δικαιοπραξία παρόμοια με εκείνη των ανδρών και ίσες ευκαιρίες για την άσκηση της ικανότητας αυτής.

Ειδικότερα, θα παρέχουν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα κατά τη σύναψη συμβάσεων και τη διαχείριση περιουσίας και θα τις μεταχειρίζονται ισότιμα σε όλα τα στάδια της διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων.

3. Τα κράτη μέλη συμφωνούν ότι όλες οι συμβάσεις και όλα τα λοιπά ιδιωτικά όργανα κάθε είδους που έχουν νομική ισχύ και που σκοπούν τον περιορισμό της δικαιοπρακτικής ικανότητας των γυναικών θα θεωρούνται άκυρα.

4. Τα κράτη μέλη θα αναγνωρίζουν στις γυναίκες τα αυτά δικαιώματα με τους άνδρες, σε σχέση με το νόμο που αναφέρεται στο δικαίωμα κινήσεως των προσώπων και στην ελευθερία εκλογής του τόπου της κατοικίας των.

Άρθρο 16 

1. Τα κράτη μέλη θα λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών σε όλα τα ζητήματα που αφορούν τον γάμο και τις οικογενειακές σχέσεις και ειδικότερα θα διασφαλίζουν, με βάση την ισότητα ανδρών και γυναικών.

α) Το ίδιο δικαίωμα προς σύναψη γάμου.

β) Το ίδιο δικαίωμα να εκλέγουν ελεύθερα σύζυγο και να συνάπτουν γάμο μόνο με την ελεύθερη και πλήρη συναίνεση τους.

γ) Τα ίδια δικαιώματα και καθήκοντα τόσο κατά τη διάρκεια του γάμου όσο και κατά τη λύση αυτού.

δ) Τα ίδια δικαιώματα και καθήκοντα των ως γονέων, ανεξάρτητα από τη συζυγική τους κατάσταση, σε θέματα που αφορούν τα παιδιά τους. σε όλες τις περιπτώσεις θα προέχουν τα συμφέροντα των παιδιών τους.

ε) Τα ίδια δικαιώματα να αποφασίζουν ελεύθερα και υπεύθυνα για τον αριθμό και τα χρονικά διαστήματα που θα φέρουν στον κόσμο τα παιδιά τους και το δικαίωμα τους για πληροφόρηση, μόρφωση και λήψη των μέσων που θα τις καταστήσουν ικανές να ασκήσουν αυτά τα δικαιώματα.

στ) Τα ίδια δικαιώματα και καθήκοντα τα σχετικά με το δικαίωμα κηδεμονίας, επιτροπείας και υιοθεσίας ανηλίκων, ή με παρόμοιους θεσμούς όταν οι αρχές αυτές υπάρχουν στην εθνική νομοθεσία. σε όλες τις περιπτώσεις θα πρυτανεύουν τα συμφέροντα των παιδιών.

ζ) Τα ίδια προσωπικά δικαιώματα που προσιδιάζουν σε συζύγους συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος εκλογής οικογενειακού ονόματος και επαγγέλματος και στους δυο συζύγους.

η) Τα ίδια δικαιώματα αναφορικά με την κυριότητα, κτήση, διοίκηση, διαχείριση, επικαρπία και διάθεση περιουσίας που περιήλθε είτε χάριν δωρεάς είτε εξ επαχθούς αιτίας (αντί τιμήματος).

2. Η μνηστεία και ο γάμος ανηλίκου δεν έχουν νομική ισχύ, θα ληφθεί δε κάθε αναγκαία ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της νομοθετικής, για τον καθορισμό ελαχίστου ορίου ηλικίας προς σύναψη γάμου καθώς και για την υποχρεωτική καταχώριση των γάμων σε επίσημα μητρώα καταχωρίσεων.

Μέρος Πέμπτο

Άρθρο 17 

1. Με σκοπό να διαπιστωθεί η γενομένη πρόοδος κατά την εφαρμογή της παρούσας Συμβάσεως, θα συσταθεί Επιτροπή για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών (εφεξής αποκαλούμενη «η Επιτροπή») η οποία αποτελείται, κατά το χρόνο θέσεως σε ισχύ της Συμβάσεως, από δεκαοχτώ και μετά την επικύρωση ή την προσχώρηση στη Σύμβαση και του τριακοστού πέμπτου κράτους μέλους, από είκοσι τρεις εμπειρογνώμονες, μεγάλου ηθικού κύρους και ικανότητας στον τομέα τον καλυπτόμενο από τη Σύμβαση. Οι εμπειρογνώμονες θα εκλέγονται από τα κράτη μέλη μεταξύ των υπηκόων τους και θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους κάτω από την προσωπική τους ιδιότητα, λαμβανομένων υπόψη της δικαίας κατανομής από την άποψη της γεωγραφικής θέσεως, της αντιπροσωπεύσεως διαφόρων μορφών πολιτισμού καθώς και των κυριότερων νομικών συστημάτων.

2. Τα μέλη της Επιτροπής θα εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία από τον κατάλογο των προσώπων που έχουν προτείνει για υποψηφίους τα κράτη μέλη. Κάθε κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να προτείνει ένα μόνο πρόσωπο εκλεγόμενο μεταξύ των υπηκόων του.

3. Η πρώτη εκλογή θα λάβει χώρα έξι μήνες μετά την ημερομηνία της θέσεως σε ισχύ της παρούσας Συμβάσεως. Τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από την ημερομηνία κάθε εκλογής ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών θα απευθύνει επιστολή προς τα κράτη μέλη καλώντας τα να υποβάλλουν τις υποψηφιότητές τους εντός δυο μηνών. Ο Γενικός Γραμματέας θα προετοιμάσει έναν κατάλογο όλων των υποψηφίων με αλφαβητική σειρά, με την ένδειξη των κρατών μελών που τους έχουν υποδείξει ως υποψηφίους, και θα τον επιδώσει στα κράτη μέλη.

4. Οι εκλογές των μελών της επιτροπής θα λάβουν χώρα σε σύνοδο των κρατών μελών που θα συγκληθεί από τον Γενικό Γραμματέα στην Έδρα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Στη σύνοδο αυτή, για την απαρτία της οποίας απαιτούνται τα δύο τρίτα των κρατών μελών, τα πρόσωπα που θα εκλεγούν από την Επιτροπή θα είναι εκείνοι οι υποψήφιοι οι οποίοι θα λάβουν το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων και την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων αντιπροσώπων των κρατών μελών, τα οποία είναι παρόντα και ψηφίζουν.

5. Τα μέλη της επιτροπής θα εκλέγονται για περίοδο τεσσάρων ετών. Παρά ταύτα, η θητεία των εννέα από τα μέλη που εκλέγησαν κατά την πρώτη εκλογή θα λήγει στο τέλος των δύο ετών. Αμέσως μετά την πρώτη εκλογή ο πρόεδρος της Επιτροπής θα εκλέγει με κλήρο τα ονόματα των εννέα αυτών μελών.

6. Η εκλογή των πέντε προσθέτων μελών της επιτροπής θα λαμβάνει χώρα σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 2,3 και 4 του παρόντος άρθρου μετά την τριακοστή πέμπτη επικύρωση ή προσχώρηση. Η θητεία των δύο από τα πρόσθετα μέλη που εκλέγησαν προς τούτο θα λήγει στο τέλος των δύο ετών και τα ονόματα των δύο αυτών μελών της Επιτροπής θα έχουν εκλεγεί με κλήρο από τον πρόεδρο της Επιτροπής.

7. Για την πλήρωση των τυχόν κενών θέσεων, το κράτος μέλος, του οποίου ο εμπειρογνώμων έχει παύσει να ασκεί τα καθήκοντά του ως μέλος της Επιτροπής, θα διορίζει άλλον εμπειρογνώμονα μεταξύ των υπηκόων του, ο διορισμός δε αυτού θα υπόκειται στην έγκριση της Επιτροπής.

8. Τα μέλη της Επιτροπής θα λαμβάνουν τις αποδοχές τους, μετά από έγκριση της Γενικής Συνελεύσεως, από τους πόρους των Ηνωμένων Εθνών και κάτω από τους όρους εκείνους και τις συνθήκες που θα αποφασίζει η συνέλευση, λαμβανομένης υπόψη της σπουδαιότητας των καθηκόντων της Επιτροπής.

9. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα παρέχει το αναγκαίο προσωπικό και τα μέσα για την αποτελεσματική εκπλήρωση των καθηκόντων της Επιτροπής κάτω από τους όρους της παρούσας Συμβάσεως.

Άρθρο 18 

1. Τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να υποβάλλουν στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για εξέταση από την Επιτροπή, έκθεση για τα νομοθετικά, δικαστικά, διοικητικά και άλλα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί για τη θέση σε εφαρμογή της παρούσας Συμβάσεως ως και έκθεση για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί για το σκοπό αυτόν:

α) Εντός ενός έτους από τη θέση σε ισχύ της συμβάσεως για το ενδιαφερόμενο κράτος και

β) μετέπειτα, τουλάχιστον κάθε τέσσερα χρόνια και περισσότερα οσάκις το ζητήσει η Επιτροπή.

2. Οι εκθέσεις θα επισημαίνουν τους παράγοντες και τις δυσχέρειες που επηρεάζουν το βαθμό εκπληρώσεως των υποχρεώσεων υπό τους όρους της παρούσας Συμβάσεως.

Άρθρο 19 

1. Η Επιτροπή θα καταρτίζει τον δικό της εσωτερικό κανονισμό.

2. Η Επιτροπή θα εκλέγει μέλη του διοικητικού της συμβουλίου για περίοδο δύο ετών.

Άρθρο 20 

1. Η Επιτροπή θα συνεδριάζει κατά κανόνα μια φορά το χρόνο για περίοδο όχι μεγαλύτερη των δύο εβδομάδων με σκοπό την εξέταση των εκθέσεων που έχουν υποβληθεί σύμφωνα με το άρθρο 18 της παρούσας Συμβάσεως.

2. Οι συνεδριάσεις της Επιτροπής θα λαμβάνουν χώρα κατά κανόνα στην έδρα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ή σε οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέρος καθορίσει η Επιτροπή.

Άρθρο 21 

1. Η Επιτροπή θα υποβάλλει ετήσιες εκθέσεις, μέσω του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου, προς το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τις δραστηριότητες της και θα δύναται να προβαίνει σε υποδείξεις και γενικές εισηγήσεις βασιζόμενες στην εξέταση των εκθέσεων και πληροφοριών, που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη. Αυτές οι υποδείξεις και γενικές εισηγήσεις θα περιλαμβάνονται στην έκθεση της Επιτροπής με τις παρατηρήσεις, εάν υπάρχουν των κρατών μελών.

2. Ο Γενικός Γραμματέας θα διαβιβάζει τις εκθέσεις της Επιτροπής, στην Επιτροπή για τη Θέση των Γυναικών, για πληροφόρησή της.

Άρθρο 22 

Οι ειδικευμένες οργανώσεις δικαιούνται να εκπροσωπούνται με αντιπρόσωπο κατά την εξέταση της εφαρμογής εκείνων των διατάξεων της παρούσας Συμβάσεως, σε τομείς που εμπίπτουν στη σφαίρα των δραστηριοτήτων τους.

Μέρος Έκτο

Άρθρο 23 

Η παρούσα Σύμβαση δε θα επηρεάζει τις διατάξεις εκείνες που συντελούν περισσότερο στην επίτευξη της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και που είναι δυνατόν να περιέχονται,

α) Στη νομοθεσία ενός κράτους μέλους ή

β) Σε άλλη διεθνή σύμβαση, συνθήκη ή συμφωνία που να ισχύει για το κράτος αυτό.

Άρθρο 24 

Τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να υιοθετήσουν όλα τα κατάλληλα μέτρα σε εθνικό επίπεδο για την επίτευξη της πλήρους πραγματώσεως των δικαιωμάτων που αναγνωρίζει η παρούσα Σύμβαση.

Άρθρο 25 

1. Η παρούσα Σύμβαση θα είναι ανοικτή για υπογραφή από όλα τα κράτη.

2. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών ορίζεται ως ο θεματοφύλακας της παρούσας Συμβάσεως.

3. Η παρούσα Σύμβαση υπόκειται σε επικύρωση. τα όργανα της επικυρώσεως θα κατατίθενται στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

4. Η παρούσα Σύμβαση θα παραμένει ανοικτή για προσχώρηση από όλα τα κράτη. Η προσχώρηση θα πραγματοποιείται με την κατάθεση του οργάνου προσχωρήσεως στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Άρθρο 26 

1. Κάθε κράτος μέλος μπορεί οποτεδήποτε να υποβάλει αίτηση για αναθεώρηση της παρούσας Συμβάσεως με γραπτή γνωστοποίηση απευθυνόμενη προς το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

2. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών θα αποφασίσει για μέτρα, που θα πρέπει ενδεχομένως σχετικά με την αίτηση αυτή.

Άρθρο 27 

1. Η παρούσα Σύμβαση θα τεθεί σε ισχύ την τριακοστή ημέρα από την ημερομηνία καταθέσεως στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών του εικοστού οργάνου επικυρώσεως ή προσχωρήσεως.

2. Για κάθε Κράτος που επικυρώνει την παρούσα Σύμβαση ή προσχωρεί σ’αυτή μετά την κατάθεση του εικοστού οργάνου επικυρώσεως ή προσχωρήσεως, η εν λόγω Σύμβαση θα ισχύει την τριακοστή ημέρα από την ημερομηνία καταθέσεως του οργάνου επικυρώσεως ή προσχωρήσεως του κράτους αυτού.

Άρθρο 28 

1. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα λάβει και θα διαβιβάσει σε όλα τα κράτη κείμενο με τις επιφυλάξεις που προέβαλαν τα κράτη κατά το χρόνο επικυρώσεως ή προσχωρήσεως.

2. Δε θα γίνεται δεκτή επιφύλαξη που είναι ασυμβίβαστη με το αντικείμενο και το σκοπό της παρούσας Συμβάσεως.

3. Οι επιφυλάξεις μπορούν να αρθούν ανά πάσα στιγμή με γνωστοποίηση απευθυνόμενη για αυτόν το σκοπό στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος θα αναλάβει να πληροφορήσει σχετικά όλα τα κράτη μέλη. Η γνωστοποίηση αυτή θα έχει ισχύ από την ημερομηνία της λήψεώς της.

Άρθρο 29 

1. Κάθε διαφορά μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών που αφορά την ερμηνεία ή την εφαρμογή της παρούσας Συμβάσεως και η οποία δεν έχει διακανονισθεί με διαπραγματεύσεις, θα φέρεται προς διαιτησία με αίτηση ενός των κρατών. Εάν εντός έξι μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αιτήσεως για διαιτησία τα μέρη δεν συμφωνήσουν σχετικά με την οργάνωση αυτής, θα δύναται καθένα από αυτά να φέρει τη διαφορά ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου με αίτηση που θα υποβάλλεται σύμφωνα με το καταστατικό του Δικαστηρίου.

2. Κάθε κράτος θα δύναται κατά την υπογραφή ή επικύρωση της Συμβάσεως ή την προσχώρηση σ’αυτή, να δηλώσει ότι δεν θεωρεί δεσμευτική γι’αυτό την παράγραφο 1 του παρόντος Άρθρου. Τα άλλα κράτη μέλη δεν θα δεσμεύονται από την παράγραφο αυτή, σε σχέση με εκείνο το κράτος μέλος που έχει διατυπώσει παρόμοια επιφύλαξη.

3. Κάθε κράτος μέλος που έχει διατυπώσει επιφύλαξη σύμφωνα με την παράγραφο 2 του παρόντος Άρθρου θα μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να άρει την επιφύλαξη αυτή με γνωστοποίηση προς το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Άρθρο 30 

Η παρούσα Σύμβαση, τα κείμενα της οποίας στην αραβική, κινεζική, αγγλική, γαλλική, ρωσική, και ισπανική γλώσσα είναι εξ ίσου αυθεντικά, θα κατατεθεί στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Σε πίστωση τούτων, οι υπογεγραμμένοι, δεόντως εξουσιοδοτημένοι, υπέγραψαν την παρούσα Σύμβαση.

Με το παρόν πιστοποιώ ότι το παραπάνω κείμενο αποτελεί ακριβές αντίγραφο στην αγγλική και γαλλική της Συμβάσεως για την Εξάλειψη Όλων των Μορφών Διακρίσεως κατά των Γυναικών, που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 18 Δεκεμβρίου 1979. Το πρωτότυπο έχει κατατεθεί στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

(Υπογραφή)

PHILLIPE GIBLAIN

Προϊστάμενος του Τμήματος Συμβάσεων

Γραφείο Νομικών Υποθέσεων

Ηνωμένα Έθνη, Νέα Υόρκη, 17 Μαρτίου 1980

[1] Τέθηκε σε ισχύ 3 Σεπτεμβρίου 1981. Επικυρώθηκε από την Ελλάδα χωρίς επιφυλάξεις, ΦΕΚ 39/1 Απριλίου 1983 / Νόμος 1342/83.