Ειρήνη και Ασφάλεια
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) δημιουργήθηκε στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, για να προστατέψει τις μελλοντικές γενιές από τη μάστιγα του πολέμου. Ένας από τους κύριους στόχους του είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας
Πρωταρχική αρμοδιότητα του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι να διαπιστώνει την ύπαρξη απειλής για την ειρήνη ή επιθετικής πράξης. Το Συμβούλιο Ασφαλείας καλεί τα μέρη που εμπλέκονται σε διαφορά να τη διευθετήσουν με ειρηνικά μέσα και προτείνει τις μεθόδους προσαρμογής και τους όρους διευθέτησης που κρίνει κατάλληλους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να επιβάλει κυρώσεις ή ακόμη και να επιτρέψει τη χρήση βίας για τη διατήρηση ή την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Στην περίπτωση που υποβληθεί καταγγελία για απειλή της ειρήνης, το Συμβούλιο Ασφαλείας δρα αρχικά, κατά κανόνα, καλώντας τα μέρη να διευθετήσουν τη διαφορά τους με ειρηνικά μέσα. Δύναται να διατυπώνει τις αρχές βάσει των οποίων ένας ενδεχόμενος διακανονισμός οφείλει να είναι σύμφωνος, να διατάζει, σε ορισμένες περιπτώσεις, τη λήψη μέτρων για διεξαγωγή έρευνας και διαμεσολάβηση, να αποστέλλει επί τόπου αποστολές, να διορίζει ειδικούς απεσταλμένους ή να ζητά από τον Γενικό Γραμματέα να κάνει χρήση των καλών υπηρεσιών του με στόχο την επίτευξη ειρηνικής διευθέτησης της διαφοράς.
Όταν μια διαφορά καταλήγει σε εχθροπραξίες, προτεραιότητα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών είναι να τις τερματίσει το συντομότερο δυνατόν. Σε αυτή την περίπτωση, δύναται να διατάξει κατάπαυση του πυρός, η οποία ενδεχομένως να αποτρέψει την επιδείνωση της σύγκρουσης. Μπορεί ,επίσης, να στείλει στρατιωτικούς παρατηρητές ή να αναπτύξει δυνάμεις διατήρησης της ειρήνης με στόχο τη συμβολή στη μείωση των εντάσεων, τον διαχωρισμό των εμπλεκομένων στρατιωτικών δυνάμεων και την αποκατάσταση της ηρεμίας, ώστε να διευκολύνουν την εύρεση ειρηνικής διευθέτησης.
Αν αυτό δεν είναι επαρκές, το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να αποφασίσει τη λήψη μέτρων για την επιβολή της ειρήνης, ανάμεσα στα οποία οικονομικές κυρώσεις, εμπάργκο όπλων, οικονομικούς περιορισμούς και πρόστιμα, απαγόρευση ταξιδιών, διακοπή των διπλωματικών σχέσεων, καθώς επίσης αποκλεισμό ή χρήση συλλογικών στρατιωτικών μέτρων.
Η Γενική Συνέλευση
Η Γενική Συνέλευση είναι το ανώτατο όργανο διαβούλευσης, λήψης αποφάσεων και αντιπροσώπευσης των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελείται από τα 193 Κράτη Μέλη του Οργανισμού και αποτελεί μοναδικό όργανο πολυμερούς συζήτησης διεθνών θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων που αφορούν τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Η Γενική Συνέλευση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη χρηματοδότηση των ειρηνευτικών επιχειρήσεων.
Ψήφισμα «Ενωμένοι για τη διατήρηση της ειρήνης»
Σύμφωνα με το ψήφισμα 377 (V): «Ενωμένοι για τη διατήρηση της ειρήνης», που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση τον Νοέμβριο του 1950, η Γενική Συνέλευση μπορεί να αναλάβει δράση, εφόσον το Συμβούλιο Ασφαλείας αδυνατεί να το κάνει μετά από την αρνητική ψήφο ενός μόνιμου μέλους της. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί στην περίπτωση που προκύψει απειλή για την ειρήνη, διατάραξη της ειρήνης ή επιθετική πράξη. Η Συνέλευση μπορεί ενδεχομένως να εξετάσει το θέμα με σκοπό να υποβάλει συστάσεις στα Κράτη Μέλη
Ο Γενικός Γραμματέας
Βάσει του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο Γενικός Γραμματέας, δύναται να εφιστά την προσοχή του Συμβουλίου Ασφαλείας για οποιοδήποτε θέμα το οποίο κατά τη γνώμη του, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Ένας από τους πρωταρχικούς ρόλους του Γενικού Γραμματέα, είναι να χρησιμοποιεί τις «καλές υπηρεσίες» του, δηλαδή να επικαλείται την ανεξαρτησία, την αμεροληψία και την ακεραιότητά του, για να προβεί σε δημόσιες και ιδιωτικές ενέργειες προκειμένου να αποτρέψει την έναρξη, την επιδείνωση ή την επέκταση διεθνών συγκρούσεων. Ο Γενικός Γραμματέας παρέχει τις καλές του υπηρεσίες στα αντιμαχόμενα μέρη, είτε προσωπικά είτε με τη μεσολάβηση των διπλωματικών αντιπροσώπων που αποστέλλει στις περιοχές έντασης, σε οποιοδήποτε μέρος στον κόσμο.
Η πρόληψη συγκρούσεων
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθούν τα δεινά και το τεράστιο κόστος των συγκρούσεων είναι η αποτροπή τους. Τα Ηνωμένα Έθνη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των συγκρούσεων καταφεύγοντας στη χρήση της διπλωματίας, των καλών υπηρεσιών και της διαμεσολάβησης. Συγκεκριμένα ο Οργανισμός χρησιμοποιεί ειδικούς απεσταλμένους και πολιτικές αποστολές στο πεδίο.
Προληπτική διπλωματία
Ο όρος «προληπτική διπλωματία» αναφέρεται στα διπλωματικά μέτρα που σκοπό έχουν να αποτρέψουν την εξέλιξη των διαφορών σε συγκρούσεις και να περιορίσουν την εξάπλωση των συγκρούσεων σε ενδεχόμενη εμφάνισή τους. Η προληπτική διπλωματία ενδέχεται να περιλαμβάνει παρέμβαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, του Γενικού Γραμματέα και άλλων παραγόντων με σκοπό την αποφυγή της χρήσης βίας σε κρίσιμες καταστάσεις. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών συνεργάζεται επίσης με περιφερειακές οργανώσεις με σκοπό να τεθεί τέλος στις συνεχιζόμενες συγκρούσεις και να αποτραπεί η εμφάνιση ή κλιμάκωση περαιτέρω κρίσεων.
Αφοπλισμός
Η Γενική Συνέλευση από κοινού με άλλα όργανα των Ηνωμένων Εθνών και με την υποστήριξη του Γραφείου Αφοπλισμού των Ηνωμένων Εθνών, εργάζεται για τον αφοπλισμό και τον περιορισμό των πυρηνικών, χημικών, βιολογικών και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής, καθώς και συμβατικών όπλων, με στόχο την προώθηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας . Για παράδειγμα, το Σαλβαδόρ, η Λιβερία, η Σιέρρα Λεόνε και το Ανατολικό Τιμόρ συγκαταλέγονται στις χώρες στις οποίες οι προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών κατέστησαν δυνατή την αποστράτευση πρώην πολεμιστών, καθώς και τη συλλογή και καταστροφή των όπλων τους στο πλαίσιο μιας γενικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Η καταστροφή των όπλων του παρελθόντος είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί η χρήση τους στο μέλλον.
Πρόληψη της γενοκτονίας και ευθύνη προστασίας
Η πρόληψη της γενοκτονίας προϋποθέτει τον καταμερισμό αρμοδιοτήτων και τη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων κρατών και της διεθνούς κοινότητας. Μολονότι η υποχρέωση πρόληψης και τερματισμού της γενοκτονίας και των μαζικών φρικαλεοτήτων εναπόκειται κυρίως στα κράτη, η διεθνής κοινότητα οφείλει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο εν προκειμένω, ο οποίος δεν αντικρούει την εθνική κυριαρχία των Κρατών Μελών. Στο εξής τα κράτη δε θα μπορούν να επικαλούνται την αρχή της κυριαρχίας με στόχο την άρνηση οποιασδήποτε εξωτερικής παρέμβασης. Εφεξής, η εξασφάλιση της ευημερίας του πληθυσμού θα αποτελεί ευθύνη του κράτους. Η εν λόγω αρχή κατοχυρώνεται από το πρώτο άρθρο της Σύμβασης για την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας, που ενσωματώνει τις έννοιες της «υπεύθυνης κυριαρχίας» και της «ευθύνης προστασίας».
Ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα για την πρόληψη της γενοκτονίας είναι κυρίως αρμόδιος για τη συγκέντρωση όλων των πληροφοριών που αφορούν τις κατάφωρες και μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνές ανθρωπιστικού δικαίου, με βάση την εθνοτική καταγωγή και τη φυλή, και οι οποίες εάν δεν γίνει τίποτα για την πρόληψη ή τον τερματισμό τους, ενέχουν τον κίνδυνο εξέλιξης σε γενοκτονία. Η εντολή του συνίσταται επίσης στο να λειτουργήσει ως μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για τον Γενικό Γραμματέα και μέσω αυτού για το Συμβούλιο Ασφαλείας, εφιστώντας τους την προσοχή σε κάθε κατάσταση που παρουσιάζει κίνδυνο εξέλιξης σε γενοκτονία. Επιπλέον, στις αρμοδιότητές του περιλαμβάνεται η διατύπωση συστάσεων προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, μέσω του Γενικού Γραμματέα, σχετικά με μέτρα πρόληψης ή τερματισμού κάθε γενοκτονίας.
Διατήρηση της ειρήνης
Η δράση του ΟΗΕ για τη διατήρηση της ειρήνης συμβάλλει στη δημιουργία προϋποθέσεων για την επιστροφή των χωρών που μαστίζονται από συγκρούσεις στη διαρκή ειρήνη. Μια ειρηνευτική επιχείρηση αποτελείται από στρατιωτικό προσωπικό, αστυνομία και πολίτες. Μαζί εργάζονται για την ενίσχυση της ασφάλειας και την υποστήριξη των πολιτικών διαδικασιών που αποσκοπούν στην οικοδόμηση της ειρήνης.
Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησαν το 1948, όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας εξουσιοδότησε την εγκατάσταση στρατιωτικών παρατηρητών στη Μέση Ανατολή. Ο ρόλος της αποστολής ήταν να εποπτεύσει την εφαρμογή της Συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών γειτόνων του, μια επιχείρηση που αργότερα έγινε γνωστή με την ονομασία Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για την Επιτήρηση της Εκεχειρίας (ΟNUST). ‘Εκτοτε, ο ΟΗΕ έχει αναπτύξει 69 επιχειρήσεις για τη διατήρηση της ειρήνης.
Με τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, το στρατηγικό πλαίσιο των επιχειρήσεων διατήρησης της ειρήνης άλλαξε ριζικά και ο αριθμός των επιχειρήσεων αυξήθηκε ραγδαία. Με την πάροδο του χρόνου άλλαξε εξίσου και η φύση των συγκρούσεων. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης, των οποίων αρχικός σκοπός αποτέλεσε η διευκόλυνση της διευθέτησης των διακρατικών διαφορών, αναπτύχθηκαν στοχεύοντας στην αντιμετώπιση των ενδοκρατικών συγκρούσεων και των εμφυλίων πολέμων.
Ολοένα και συχνότερα, οι κυανόκρανοι των Ηνωμένων Εθνών καλούνται να αναλάβουν πολύπλοκα και εξαιρετικά ποικίλα καθήκοντα:
- συμβολή στη δημιουργία θεσμών βιώσιμης διακυβέρνησης
- εποπτεία του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
- παροχή βοήθειας στη μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας
- ενέργειες για τη διευκόλυνση του αφοπλισμού, της αποστράτευσης και της επανένταξης των πρώην πολεμιστών.
Έχουν αναπτυχθεί αποστολές στην Αγκόλα, την Καμπότζη, το Σαλβαδόρ, τη Μοζαμβίκη και τη Ναμίμπια με στόχο την εφαρμογή σύνθετων ειρηνευτικών συμφωνιών, τη σταθεροποίηση της ασφάλειας, την αναδιοργάνωση του στρατού και της αστυνομίας, τη στήριξη της εκλογής νέων κυβερνήσεων και την εγκαθίδρυση δημοκρατικών θεσμών.
Οι επιτυχίες που έχουν σημειώσει ως επί το πλείστον οι προηγούμενες αποστολές δημιούργησαν την προσδοκία αριθμού επιχειρήσεων διατήρησης της ειρήνης από τα Ηνωμένα Έθνη, μεγαλύτερου των δυνατοτήτων τους. Στη δεκαετία του 90, τα Ηνωμένα Έθνη προχώρησαν σε μεταρρυθμίσεις προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τις επιτόπιες αποστολές τους.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων δέκα ετών, το Συμβούλιο Ασφαλείας ανέθεσε σημαντικές και πολύπλοκες επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης σε ορισμένες αφρικανικές χώρες: στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, στη Σιέρρα Λεόνε, στη Λιβερία, στο Μπουρούντι, στην Ακτή του Ελεφαντοστού και Ακτή Ελεφαντοστού, στο Σουδάν – στα νότια του Σουδάν (MINUS), στο Ντάρφουρ, στο Αμπιέι, στο Νότιο Σουδάν, στην Ερυθραία/Αιθιοπία, στο Τσαντ και στη Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
Έκτοτε, η ανάγκη δράσης των ειρηνευτικών επιχειρήσεων των Ηνωμένων Εθνών είναι πρωτοφανής ενώ αυξάνονται ολοένα και περισσότερο τα αιτήματα για παρουσία ειρηνευτικών επιχειρήσεων σε απομακρυσμένα και αβέβαια περιβάλλοντα, καθώς και σε εξαιρετικά ασταθή πλαίσια. Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις έχουν έρθει αντιμέτωπες με εξαιρετικά ποικιλόμορφες προκλήσεις που σχετίζονται με την ανάγκη διεκπεραίωσης ολοένα και πιο σύνθετων και εκτενέστερων αποστολών και σχεδιασμού βιώσιμων στρατηγικών μετάβασης ικανών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός αβέβαιου μέλλοντος.
Οικοδόμηση της ειρήνης
Η οικοδόμηση της ειρήνης στοχεύει να βοηθήσει τις χώρες που εξέρχονται από συγκρούσεις να μειώσουν τον κίνδυνο επανεισόδου και να θέσουν τα θεμέλια για μια διαρκή ειρήνη και ανάπτυξη.
Η οικοδόμηση της ειρήνης περιλαμβάνει σειρά μέτρων για τη μείωση του κινδύνου εκ νέου εμπλοκής της χώρας σε σύγκρουση, μέσω της ενίσχυσης της εθνικής ικανότητας διαχείρισης κρίσεων σε όλα τα επίπεδα, καθώς και για τη θεμελίωση της διαρκούς ειρήνης και ανάπτυξης. Στηριζόμενες στην αρχή του ενστερνισμού της διαδικασίας από την εκάστοτε χώρα, οι στρατηγικές οικοδόμησης της ειρήνης πρέπει να είναι συνεκτικές και προσαρμοσμένες στις ειδικές ανάγκες των ενδιαφερομένων χωρών. Πρέπει επιπλέον να περιλαμβάνουν μια σειρά δράσεων για την επίτευξη των στόχων αυτών.
Η οικοδόμηση της ειρήνης συνεπάγεται τη συμμετοχή ενός μεγάλου αριθμού οργανώσεων του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Τράπεζας, των περιφερειακών οικονομικών επιτροπών, των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και των τοπικών ομάδων πολιτών. Η οικοδόμηση της ειρήνης διαδραμάτισε πρωταρχικό ρόλο στις επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, την Καμπότζη, το Σαλβαδόρ, τη Γουατεμάλα, το Κόσοβο, τη Λιβερία και τη Μοζαμβίκη, και πιο πρόσφατα στο Αφγανιστάν, το Μπουρούντι, το Ιράκ, τη Σιέρα Λεόνε και το Ανατολικό Τιμόρ.
Αναγνωρίζοντας ότι τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να προβλέψουν και να ανταποκριθούν καλύτερα στις προκλήσεις για την οικοδόμηση της ειρήνης, η Παγκόσμια Διάσκεψη του 2005 ενέκρινε τη δημιουργία της Επιτροπής για την Οικοδόμηση της Ειρήνης (CCP). Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών και το Συμβούλιο Ασφαλείας στα ψηφίσματα σχετικά με την ίδρυση της Επιτροπής για την Οικοδόμηση της Ειρήνης [ψηφίσματα 60/180 και 1645 (2005)] της 20ής Δεκεμβρίου 2005, ανέθεσαν στην τελευταία την ευθύνη να συγκαλέσει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη προκειμένου να κινητοποιήσουν πόρους, να προτείνουν ολοκληρωμένες στρατηγικές για την οικοδόμηση της ειρήνης και την ανασυγκρότηση μετά το πέρας των συρράξεων και τη γνωμοδότηση σχετικά με το θέμα.
Η Επιτροπή για την Οικοδόμηση της Ειρήνης είναι ένα διακυβερνητικό συμβουλευτικό όργανο των Ηνωμένων Εθνών που υποστηρίζει τις ειρηνευτικές προσπάθειες σε χώρες που εξέρχονται από συγκρούσεις. Αποτελεί ουσιαστική συμβολή στην ικανότητα της διεθνούς κοινότητας να δρα στο πλαίσιο των περιπτώσεων που σχετίζονται με την οικοδόμηση της ειρήνης. Τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας για την ίδρυση της Επιτροπής Οικοδόμησης της Ειρήνης προβλέπουν επίσης τη δημιουργία Ταμείου για την Οικοδόμηση της Ειρήνης και Γραφείου για την Οικοδόμηση της Ειρήνης.
Εκκαθάριση ναρκοπεδίων και απομάκρυνση των εκρηκτικών κατάλοιπων του πολέμου
Οι νάρκες ξηράς και τα εκρηκτικά κατάλοιπα πολέμου προκαλούν καθημερινά τοθάνατο πολλών ατόμων στην πλειονότητά τους παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι. Σε 57 κράτη και 4 εδάφη υπάρχουν διάσπαρτες νάρκες ξηράς και κατάλοιπα εκρηκτικών πολέμου. Αυτή η κατάσταση αποτελεί συνέπεια συγκρούσεων που έχουν διαρκέσει χρόνια, ακόμη και δεκαετίες.
Δώδεκα τμήματα, οργανισμοί, προγράμματα και ταμεία των Ηνωμένων Εθνών συμμετέχουν στα προγράμματα δράσης κατά των ναρκών σε 30 χώρες και τρία εδάφη. Μοιράζονται το όραμα για έναν κόσμο απαλλαγμένο από την απειλή ναρκών και εκρηκτικών κατάλοιπων πολέμου, στον οποίο οι άνθρωποι και οι κοινότητες θα ζουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη και όπου οι ανάγκες των θυμάτων θα ικανοποιούνται.
Οι δράσεις καταπολέμησης των ναρκών καθιστούν δυνατή την πραγματοποίηση περιπολιών από τους κυανόκρανους, την παροχή βοήθειας από ανθρωπιστικές οργανώσεις και επιτρέπουν στους πολίτες να ζουν απαλλαγμένοι από το φόβο ότι ένα λάθος θα τους κοστίσει τη ζωή.
Η καταπολέμηση των ναρκών δεν συνίσταται μόνο στην απομάκρυνσή τους, αλλά περιλαμβάνει εξίσου προσπάθειες που στοχεύουν να θέσουν τους πληθυσμούς εκτός κινδύνου, να παράσχουν βοήθεια ώστε τα θύματα να ανακτήσουν την αυτονομία τους και τις δραστηριότητές τους εντός της κοινότητας, καθώς και στη δημιουργία ευκαιριών για διαρκή σταθερότητα και ανάπτυξη. Ο καταμερισμός εργασίας εντός των Ηνωμένων Εθνών καθορίζεται από μια πολιτική που προσδιορίζουν από κοινού τα εν λόγω θεσμικά όργανα. Μεγάλο μέρος του ουσιαστικού έργου, όπως η εκκαθάριση ναρκοπεδίων και η εκπαίδευση για τον κίνδυνο των ναρκών, διεξάγονται από μη κυβερνητικές οργανώσεις. Ωστόσο, εμπορικές επιχειρήσεις και, σε ορισμένες περιπτώσεις, στρατιωτικοί παρέχουν επίσης υπηρεσίες ανθρωπιστικής δράσης για την καταπολέμηση των ναρκών, χρηματοδοτώντας επιχειρήσεις ή παρέχοντας υπηρεσίες σε ανθρώπους και κοινότητες που έχουν πληγεί από νάρκες και εκρηκτικά κατάλοιπα πολέμου.
Η Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση των ναρκών (UNMASS/SLAM) ιδρύθηκε το 1997 και αποτελεί μονάδα του Τμήματος Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων. Πρόκειται για το συντονιστικό κέντρο για την καταπολέμηση των ναρκών εντός του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών. Σε συνεργασία με τα τμήματα, τους οργανισμούς, τα ταμεία και τα προγράμματα των Ηνωμένων Εθνών, προσπαθεί να διασφαλίσει την αποτελεσματική, προσανατολισμένη στο μέλλον και συντονισμένη ανταπόκριση των Ηνωμένων Εθνών στο πρόβλημα των ναρκών ξηράς. Στο πλαίσιο της διατήρησης της ειρήνης και των επιχειρήσεων έκτακτης ανάγκης, η Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση των ναρκών ιδρύει και διαχειρίζεται κέντρα συντονισμού κατά των ναρκών, σχεδιάζει και διαχειρίζεται επιχειρήσεις, κινητοποιεί πόρους και καθορίζει τις προτεραιότητες για την εξουδετέρωση των ναρκών σε χώρες και εδάφη που καλύπτει.
Η Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για την Εξουδετέρωση των Ναρκών έχει σώσει ζωές, έχει προστατεύσει μέσα διαβίωσης και έχει αλλάξει την καθημερινότητα των κοινοτήτων που επλήγησαν από συγκρούσεις.
Οι δράσεις του ΟΗΕ για την εξουδετέρωση των ναρκών βασίζονται σε ένα σταθερό πλαίσιο διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης για την απαγόρευση της χρήσης, της αποθήκευσης, της παραγωγής και της διακίνησης ναρκών κατά προσωπικού και για την καταστροφή τους, της Σύμβασης για τα πυρομαχικά διασποράς ή της Σύμβασης για την απαγόρευση ή τον περιορισμό χρήσης ορισμένων συμβατικών όπλων. Η Διεθνής Ημέρα για την ευαισθητοποίηση στο πρόβλημα των ναρκών και την βοήθεια στην εξουδετέρωσή τους (4 Απριλίου), αποτελεί μια ευκαιρία να επιστήσουμε την προσοχή στις ανάγκες των θυμάτων ναρκών και εκρηκτικών καταλοίπων πολέμου.
Στις 14 Απριλίου 2015, ο πρώην Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν, όρισε τον Βρετανό ηθοποιό Ντάνιελ Κρεγκ, ο οποίος στον κινηματογράφο ενσαρκώνει το ρόλο του Τζέιμς Μποντ, τον πρώτο πρέσβη των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη των ναρκών και εκρηκτικών μηχανισμών.
Γυναίκες και παιδιά σε περιόδους συγκρούσεων
Το 90% των θυμάτων των συγκρούσεων σήμερα αποτελείται από αμάχους, στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά. Συνήθως, οι γυναίκες διαθέτουν λιγότερα μέσα από τους άνδρες για την προστασία τους, καθώς εκείνες και τα παιδιά, συνιστούν, κατά κανόνα την πλειονότητα των προσφύγων ή εκτοπισμένων πληθυσμών.
Οι γυναίκες είναι εκείνες που επανειλημμένα πέφτουν θύματα πολεμικών τακτικών, όπως η σεξουαλική βία. Στις περισσότερες περιπτώσεις παραγκωνίζονται από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, μολονότι ηγούνται ειρηνικών κινημάτων και αποτελούν πηγή ανάκαμψης της κοινότητας μετά από συγκρούσεις.
Οι κατευθυντήριες γραμμές του έργου του Τμήματος Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων όσον αφορά την ισότητα των φύλων και τη διατήρηση της ειρήνης απορρέουν από το ψήφισμα 1325 (2000) του Συμβουλίου Ασφαλείας, το πρώτο ψήφισμα στο οποίο το Συμβούλιο αντιμετώπισε τις δυσανάλογες και πολύ ιδιαίτερες επιπτώσεις των ένοπλων συγκρούσεων στις γυναίκες. Το ψήφισμα 1325 (2000) υπογραμμίζει τη σημασία της πλήρους και ενεργούς συμμετοχής των γυναικών, επί ίσοις όροις, στην πρόληψη και επίλυση των συγκρούσεων, καθώς και στην οικοδόμηση και διατήρηση της ειρήνης.
Καλεί τα Κράτη Μέλη να διασφαλίσουν ότι οι γυναίκες συμμετέχουν πλήρως και ισότιμα με τους άνδρες, σε όλες τις προσπάθειες για τη διατήρηση και την προαγωγή της ειρήνης και της ασφάλειας και καλεί όλους τους παράγοντες να αυξήσουν τη συμμετοχή των γυναικών λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη την ισότητα των φύλων σε όλους τους τομείς της οικοδόμησης της ειρήνης.
Σε συνέχεια του εν λόγω κειμένου, το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε το ψήφισμα 1889 (2009), το οποίο καλεί για την περαιτέρω ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στις ειρηνευτικές διαδικασίες και τη διαμόρφωση δεικτών με σκοπό την καταμέτρηση της προόδου στην εφαρμογή του ψηφίσματος 1325 (2000). Αναγνωρίζοντας τις επιπτώσεις της σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας, το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε επίσης το ψήφισμα 1820 (2008), στο οποίο καταδεικνύεται η σύνδεση της σεξουαλικής βίας ως τακτικής πολέμου με τα ζητήματα που αφορούν τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια. Το ψήφισμα 1888 (2009) καθιστά τις ειρηνευτικές αποστολές αρμόδιες για την προστασία των γυναικών και των παιδιών από τη σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων και καλεί τον Γενικό Γραμματέα να ορίσει Ειδικό Εκπρόσωπο για την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας σε ένοπλες συγκρούσεις.
Οι συγκρούσεις έχουν δυσανάλογες επιπτώσεις και στα παιδιά. Πολλά από αυτά πέφτουν θύματα απαγωγής, βιασμού, υποχρεωτικής στρατολόγησης, σκοτώνονται, τραυματίζονται ή γίνονται αντικείμενο αμέτρητων μορφών εκμετάλλευσης. Το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει εκφράσει την ανησυχία του για το εν λόγω ζήτημα από το 1999, ενώ το ζήτημα της προστασίας των παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις εμπίπτει στην αρμοδιότητα των ειρηνευτικών επιχειρήσεων από το 2001. Η Γενική Συνέλευση αποφάσισε τη δημιουργία της θέσης του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα για την προστασία των παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις, υπογραμμίζοντας τις δυσανάλογες επιπτώσεις του πολέμου στα παιδιά.
Ειρηνική χρήση του έξω-ατμοσφαιρικού χώρου
Οι προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για την αποκλειστική χρήση του διαστήματος για ειρηνικούς σκοπούς άρχισαν το 1957, μήνες πριν τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Γη ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος. Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τις Υποθέσεις Διαστήματος είναι το αρμόδιο όργανο των Ηνωμένων Εθνών για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας για την ειρηνική χρήση του διαστήματος. Αποτελεί τμήμα του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών στη Βιέννη και παρέχει τη γραμματειακή υποστήριξη της μοναδικής επιτροπής που συγκροτήθηκε από τη Γενική Συνέλευση με αποκλειστικό σκοπό τη διεθνή συνεργασία για την ειρηνική χρήση του διαστήματος: την Επιτροπή για την ειρηνική χρήση του έξω-ατμοσφαιρικού χώρου.
Η παραπάνω μετάφραση αποτελεί απόσπασμα της πτυχιακής εργασίας της αποφοίτου του Τμήματος Μετάφρασης και Ξένων Γλωσσών του Ιονίου Πανεπιστημίου, κας Μαρίτας Λαζαρίδου (2020), υπό την εποπτεία του Αναπληρωτη Καθηγητή κ. Μιχάλη Πολίτη και της Διδάσκουσας κυρίας Φωτεινής Καρλάφτη.Τους ευχαριστούμε πολύ.