De Verenigde Naties vieren de Dag van de VN op 24 oktober, de dag waarop het VN-Handvest in 1945 in werking trad.
De VN staan bekend om hun interventies wereldwijd. Zo bieden ze bijvoorbeeld hulp en bescherming aan 117 miljoen mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, hongersnood en vervolging. De organisatie zorgt ook voor voedsel en assistentie voor 160 miljoen mensen in meer dan 120 landen en gebieden, en levert vaccins aan 45% van de kinderen wereldwijd.
De invloed van het werk van de VN is ook merkbaar in Europa. In dit overzicht lees je over 10 manieren waarop de VN het verschil maken in Europa.
Werk
De Internationale Arbeidsorganisatie heeft 11 internationale fundamentele arbeidsnormen opgesteld en ontwikkeld. Die normen omvatten essentiële principes om uitbuiting op het werk te voorkomen, zoals de minimumleeftijd voor werk, de definitie en de afschaffing van dwangarbeid, gelijk loon voor hetzelfde werk voor mannen en vrouwen, en non-discriminatie op de arbeidsmarkt. Ze bieden werknemers en werkgevers ook de mogelijkheid om hun eigen organisaties op te richten en zich daarbij aan te sluiten, beschermen tegen anti-vakbondsdiscriminatie en stellen veiligheids- en gezondheidsrichtlijnen op de werkplek vast. Verschillende Europese landen hebben alle verdragen geratificeerd, terwijl veel andere er minstens tien hebben ondertekend. De volledige lijst is hier beschikbaar.
Gezondheid
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) publiceert aanbevelingen voor klinische praktijk en volksgezondheidsbeleid, zoals de wereldwijde luchtkwaliteitsrichtlijnen van de WHO. Luchtvervuiling is één van de grootste milieurisico’s voor de gezondheid. De WHO legt drempels en limieten voor belangrijke schadelijke luchtvervuilende stoffen. Een ander voorbeeld van hun inspanningen zijn de aanbevelingen voor routinematige vaccinaties voor alle leeftijdsgroepen, zoals vaccins tegen rodehond, mazelen, polio of COVID-19.
Migratie
De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) geeft beleidsadvies en aanbevelingen aan de EU-instellingen. IOM werkt aan initiatieven om onethische praktijken in internationale rekrutering aan te pakken en moedigt de EU aan om arbeidsmigratieprogramma’s aan te nemen die zich op vaardigheden baseren.
Het programma voor begeleide vrijwillige terugkeer en re-integratie biedt zowel migranten als asielzoekers de keuze om kosteloos terug te keren naar hun land van herkomst. IOM biedt logistieke hulp bij de voorbereiding van de reis en ondersteuning bij re-integratie. In 2022 hielpen ze 19.550 migranten bij hun terugkeer uit de Europese Economische Ruimte.
Mensenrechten
De VN houden toezicht op de naleving van mensenrechten en waarschuwen landen voor eventuele tekortkomingen. Een van de gebruikte instrumenten is de universele periodieke doorlichting waarbij elk VN-lidstaat, inclusief de Europese landen, regelmatig wordt beoordeeld.
De verschillende commissies van het Bureau van de Hoge Commissaris van de VN voor de mensenrechten (OHCHR) kunnen ook onderzoek en aanbevelingen doen over specifieke kwesties.
In mei 2023 bijvoorbeeld werd Frankrijk onderzocht door de VN. De Commissie voor de uitbanning van rassendiscriminatie (CERD) uitte bezorgdheid over aanhoudende rassendiscriminatie en het buitensporige gebruik van geweld door de politie, vooral na de dood van Nahel, een jongeman die tijdens een verkeerscontrole om het leven kwam. In juli 2023 uitte het VN-Comité tegen Foltering bezorgdheid over de poging tot massale grensoversteek aan de Barrio Chino-grens tussen Spanje en Marokko in juni 2022. Deze oversteek resulteerde in minstens 37 doden en 200 gewonden als gevolg van grenscontrole-interventies door beide landen.
Klimaat
De VN spelen een voortrekkersrol in inspanningen om onze planeet te redden. In 2015 bereikten 196 partijen tijdens de VN-Klimaatconferentie (COP21) de Overeenkomst van Parijs, een juridisch bindend internationaal verdrag over klimaatverandering. Als onderdeel van die overeenkomst moeten de emissies tegen 2030 met 45% worden verminderd en moet tegen 2050 een netto-nul-uitstoot worden bereikt om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5°C.
De Europese Unie (EU) heeft zich ertoe verbonden om klimaatneutraliteit tegen 2050 te bereiken als onderdeel van haar Europese Green Deal. Het Verenigd Koninkrijk wil ook een netto-nul-uitstoot tegen 2050 bereiken.
IJsland streeft ernaar om vóór 2040 koolstofneutraliteit te bereiken. Onlangs heeft de adjunct-secretaris-generaal van de VN, Amina Mohammed, gebieden bezocht die zijn getroffen door de klimaatcrisis in IJsland, waaronder de op één na grootste – en snel smeltende – gletsjer van het land, Langjökull. Met nog minder dan twee maanden tot de volgende Klimaatconferentie (COP28), deed ze een oproep tot actie voor degenen die zich aan de frontlinie van de klimaatverandering bevinden.
Vluchtelingen
Eind 2022 steeg het aantal gedwongen ontheemden en staatlozen in Europa tot 21,8 miljoen. Het VN-vluchtelingenagentschap, UNHCR, zet zich in voor hulp in de hele regio. Zo biedt de organisatie bescherming en ondersteuning aan 4,3 miljoen intern ontheemden in Oekraïne.
Daarnaast speelde UNHCR een rol om gemeenschappen in Malta te mobiliseren tegen vrouwelijke genitale verminking en hielp de VN-instantie bij het organiseren van sociale integratie- en informatiesessies voor LGBTIQ+-vluchtelingen in Frankrijk. In Ierland heeft UNHCR bijgedragen aan de oprichting van de eerste Vluchtelingenadviesraad, die ervoor zorgt dat de stem van vluchtelingen wordt gehoord in beleidsbeslissingen die hen aangaan, gebaseerd op een vergelijkbaar initiatief in België.
Armoede
Het eerste van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen is om tegen 2030 armoede uit te roeien in al haar vormen en overal ter wereld.
In 2021 publiceerde Olivier De Schutter, de speciale VN-rapporteur voor extreme armoede en mensenrechten, een rapport na zijn officiële bezoek aan EU-instellingen. Hij adviseerde de EU een bredere strategie aan te nemen voor armoedebestrijding en tegen ongelijkheid. Na zijn bezoek nam de EU onmiddellijk maatregelen: ze wees extra middelen toe om kinderarmoede te bestrijden en stelde een richtlijn over loontransparantie op om de eis van gelijke verloning van mannen en vrouwen te versterken.
Narcotica (verdovende middelen)
Het VN-Bureau voor drugs- en misdaadbestrijding (UNODC) werkte samen met de EU in de Westelijke Balkan-regio. Die samenwerking omvatte onder andere ondersteuning bij grenscontroles, de strijd tegen witwassen van geld, en de evaluatie van georganiseerde misdaad. Op verzoek hielp UNODC ook EU-lidstaten bij de uitvoering van nationale anti-corruptieplannen.
Gender
De VN streven ernaar gendergelijkheid te bereiken tegen 2030. De VN-organisatie UN Women zet zich in voor gendergelijkheid en de emancipatie van vrouwen. Elk jaar organiseert UN Women, ook in Europa, een 16-daagse campagne tegen gender gerelateerd geweld, om geweld tegen vrouwen en meisjes te stoppen.
UN Women heeft verschillende nationale comités die haar missie ondersteunen, waaronder enkele in Europa. In Nederland, waar 80% tot 85% van de vrouwen en meisjes te maken krijgt met straatintimidatie, sloten 15 Nederlandse gemeenten zich aan bij de campagne “Veilige Straten” van .
Vrede
Momenteel voeren de VN wereldwijd 12 vredesoperaties uit, en UNFICYP, de Vredesmacht van de Verenigde Naties op Cyprus, is gevestigd in Nicosia. De VN-Veiligheidsraad richtte UNFICYP oorspronkelijk op in 1964 om verdere conflicten tussen de Grieks-Cypriotische en Turks-Cypriotische gemeenschappen te voorkomen. Na de vijandelijkheden in 1974 kreeg de Vredesmacht aanvullende taken toegewezen door de Raad. In afwezigheid van een politieke oplossing voor de Cyprus-kwestie, blijft UNFICYP op het eiland om de wapenstilstandslijnen te bewaken, een bufferzone te handhaven, humanitaire activiteiten uit te voeren en de inspanningen van de Secretaris-Generaal te ondersteunen.
Wil je meer weten?
- 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s)
- 10 manieren waarop de VN een verschil maken
- Dag van de Verenigde Naties