Het succes van het nationale team van de Democratische Republiek Congo (DRC) in de African Cup of Nations was een zeldzame gelegenheid voor het land om zich te verenigen in vreugde.
De spelers van het nationale mannenteam protesteerden voor hun halve finale door hun rechterhand voor hun mond te houden en twee vingers aan hun slapen te leggen toen het nationale volkslied werd gespeeld.
Dat stille protest was bedoeld om de aandacht te vestigen op de situatie in het oosten van het land, dat wordt geteisterd door gewapende conflicten. Deels was het ook een protest tegen de internationale stilte en onverschilligheid over het lijden van de bevolking.
Norwegian Refugee Council riep dit decennium de situatie in DR Congo twee keer uit tot ’s werelds meest verwaarloosde vluchtelingencrisis.
De DRC is een belangrijke partner van Enabel, het Ontwikkelingsagentschap van de Belgische federale regering, die zegt zich te richten op onderwijs, gezondheid, economische groei en armoedebestrijding.
Waarover gaat de crisis?
Humanitaire VN-functionarissen uitten diepe bezorgdheid over de escalerende humanitaire crisis in de DRC, met name in Noord-Kivu.
Gevechten tussen het Congolese leger en de gewapende M23-groep hebben in de eerste weken van 2024 minstens 130.000 mensen ontheemd in verschillende delen van het Masisi-gebied.
Bovendien wordt de DRC geconfronteerd met de ergste overstromingen in decennia.
Wat is de achtergrond van het conflict?
De Democratische Republiek Congo is het op één na grootste Afrikaanse land en elfde grootste ter wereld. Met een oppervlakte van 2,34 miljoen km2 is het 80 keer groter dan België, of ongeveer tweederde van de grootte van West-Europa.
De oostelijke regio, rijk aan mineralen, wordt al meer dan 25 jaar geteisterd door gevechten tussen minstens 122 rebellengroepen en in sommige gevallen binnenvallende legers.
Sinds 1996 leidde het conflict in de oost-DRC tot ongeveer zes miljoen doden.
Wat is de impact?
De DRC heeft het grootste aantal intern ontheemden (IDPs) op het Afrikaanse continent: 5,7 miljoen mensen.
Daarnaast telt de DRC het grootste aantal mensen wereldwijd met voedselonzekerheid. Eén op de vier Congolezen – of ongeveer 26,4 miljoen mensen – kan niet voorzien in zijn basisvoedselbehoeften en ongeveer 6,4 miljoen van hen lijden aan acute ondervoeding, een cijfer dat in twee decennia niet is afgenomen.
Elk uur sterven vier vrouwen tijdens de bevalling of door complicaties tijdens hun zwangerschap. De DRC heeft ook het hoogste kindersterfecijfer ter wereld.
Overstromingen verwoestten of beschadigden onlangs 100.000 huizen, 1.325 scholen, 267 gezondheidszorgfaciliteiten en grote stukken landbouwgrond, waardoor naar schatting twee miljoen mensen, van wie bijna 60% kinderen, hulp nodig hebben.
De ramp vond plaats op een moment dat het land kampte met een van de ergste cholera-uitbraken in jaren. Cholera is één van de ernstigste maar te voorkomen epidemieën die jaarlijks een grote tol mensenlevens eisen vanwege de slechte infrastructuur, de beperkte toegang tot gezondheidszorg en de lage vaccinatiegraad.
Naast het zeer hoge aantal intern ontheemden herbergt de DRC ook meer dan 500.000 vluchtelingen uit buurlanden.
VN-reactie
De Verenigde Naties in de DRC bestaat uit een vredesmissie en 22 programma’s, fondsen en gespecialiseerde agentschappen die samenwerken voor de stabilisatie en ontwikkeling van de DRC, terwijl ze humanitaire hulp bieden aan de meest behoeftigen.
MONUSCO, de VN-vredesmissie in de DRC, werd opgericht in 1999 en wordt nu teruggetrokken. Het is de grootste VN-vredesmissie met meer dan 18.000 medewerkers. Momenteel zijn er 12.379 blauwhelmen in drie provincies in het oosten van het land, Noord en Zuid-Kivu en Ituri.
OCHA, het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden, beschouwt meer dan 25 miljoen mensen in de DRC als “mensen in nood”. In 2023 kwamen 8,7 miljoen mensen in aanmerking voor hulp. Naar schatting is er in 2024 2,6 miljard dollar nodig voor humanitaire hulp.
Sinds november 2023 helpt het Wereldvoedselprogramma (WFP) in het hele land 5,2 miljoen mensen met voedsel, cash, steun voor ondervoeding en veerkrachtinterventies. Door escalerende conflicten, fluctuerende voedselzekerheid en ernstige financieringstekorten herziet het WFP zijn planning om aan de groeiende behoeften te beantwoorden.
Als reactie op de overstromingen en cholera-uitbraken levert UNICEF drinkwater, waterzuiveringskits en gezondheidsvoorraden aan getroffen gebieden. Door UNICEF ondersteunde choleramanagementteams zijn ook ter plaatse.
Nuttige links:
- Conflicten die de krantenkoppen niet halen
- De strijd van VN-vredesmissies tegen desinformatie
- Resolutie van de VN-Veiligheidsraad over MONUSCO
- UNRIC-bibliotheek: DRC
- Overzicht humanitaire behoeften DRC
- Humanitair responsplan DRC
- Update financiering DRC
- 31 juli 2022: Verklaring van de woordvoerder van de Secretaris-Generaal – over de Democratische Republiek Congo