António Gutteres, de VN-Secretaris-Generaal, sprak op 7 februari de VN-Algemene Vergadering toe over de prioriteiten voor 2024 en daarna.
“Het is een lange en gedetailleerde agenda – maar de verschillende uitdagingen zijn verbonden door een rode draad, namelijk vrede“, zei hij op de persconferentie van 8 februari.
“Vrede en veiligheid worden bedreigd door toenemende conflicten en geopolitieke verdeeldheid“, vervolgde hij. “In onze gemeenschappen zijn we getuige van toenemende polarisatie. En als het gaat om vrede en rechtvaardigheid, zien we een groeiende kloof tussen arm en rijk. De uitdagingen op het gebied van vrede en natuur zijn de stijgende wereldwijde emissies en temperaturen“.
Response op crises en conflicten
Om actie te ondernemen en “een positief verschil te maken voor mensenlevens“, zei de VN-baas dat in 2024 de respons op crises en conflicten prioritair blijft.
Naast de nucleaire dreiging zijn conflicten en spanningen, de klimaatnoodtoestand en de gevaren van ongecontroleerde artificiële intelligentie allemaal crisisfactoren.
Maar liefst 181 miljoen mensen in 72 landen hebben vandaag humanitaire hulp en bescherming nodig.
Bedreigingen voor vrede en veiligheid aanpakken
De hervorming van de 11 VN-vredesmissies die wereldwijd worden ingezet om burgers te beschermen en de vrede te handhaven, staat momenteel ter discussie.
Om multilateralisme te versterken en de Nieuwe Agenda voor de Vrede van de Secretaris-Generaal te ondersteunen – waarvan de 12 belangrijkste concrete voorstellen in juli 2023 werden onthuld – wordt de Top van de Toekomst (Summit of the Future, 22-23 september) een van de belangrijkste evenementen van 2024.
Die top richt zich op de noodzakelijke hervorming van het multilaterale systeem zodat we de grote uitdagingen van deze tijd het hoofd kunnen bieden, door de lacunes in de wereldwijde regelgeving te dichten en de bestaande akkoorden te herbevestigen, zoals de SDG’s en het VN-Handvest.
Klimaatactie
In 2024 zal de mobilisatie voor klimaatactie onverminderd doorgaan, en zullen de steeds talrijkere en ernstigere klimaatcrises aangepakt worden. De Secretaris-Generaal riep de nationale regeringen op om nieuwe nationale klimaatactieplannen voor de hele economie op te stellen om de klimaatnoodtoestand aan te pakken.
De transitie naar hernieuwbare energie om de wereldwijde broeikasgasuitstoot drastisch te verminderen, staat centraal op de 2024 VN-agenda. Naast de volgende VN-Conferentie over Klimaatverandering, COP 29, die van 11 tot 22 november 2024 plaatsvindt in Bakoe, Azerbeidzjan, zullen de rapporten van de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering (IPCC), de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) en het VN-Milieuprogramma (UNEP) de norm blijven bepalen.
De VN richt zich ook op de financiering van groene transities in ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld door het Klimaatsolidariteitspact dat werd gelanceerd door de Secretaris-Generaal tijdens COP27 in november 2022. Daarmee wilde de VN-baas regeringen aansporen om het tempo te versnellen, zodat ontwikkelde landen het doel van nul netto emissies zo dicht mogelijk bij 2040 bereiken, en opkomende economieën zo dicht mogelijk bij 2050. Het resulteerde onder andere in de invulling van het verlies- en schadefonds tijdens COP 28.
Werken aan duurzame ontwikkeling
Op de VN-top over de SDG’s in 2023 namen de leiders een actiegerichte politieke verklaring aan om de toegang tot financiering voor ontwikkelingslanden te verbeteren.
Die verklaring riep op tot onmiddellijke actie om het plan van de Secretaris-Generaal, dat de SDG’s nieuw leven inblaast, uit te voeren. Het plan roept op tot een massale verhoging van de financiering voor de verwezenlijking van de SDG’s en spreekt krachtige steun uit voor de hervorming van de internationale financiële architectuur.
De Top van de Toekomst is van cruciaal belang. Die top zal voortbouwen op de SDG-top van 2023 en moet resulteren in een “Pact voor de toekomst” dat door de staatshoofden en regeringsleiders wordt goedgekeurd, gericht op actie door mondiale solidariteit met huidige en toekomstige generaties te benadrukken.
De Top van de Toekomst wordt voorbereid door de conferentie voor het maatschappelijke middenveld op 9 en 10 mei in Nairobi. Dat internationale forum, het 69e sinds 1947, zal naar verwachting 1500 deelnemers verwelkomen die via voorbereidende discussies en gegevens inbreng hebben in de top van de Toekomst.
Er zijn ook belangrijke VN-bijeenkomsten en -conferenties gepland. Het 10e Wereldwaterforum vindt plaats 18-24 mei op Bali (Indonesië), voorafgaand aan de 4e Wereldconferentie over duurzame ontwikkeling van kleine eilandstaatjes in ontwikkeling, die gezamenlijk wordt voorgezeten door Nieuw-Zeeland en de Malediven. Die conferentie vindt plaats van 27 tot 30 mei 2024 in Antigua en Barbuda, met als thema “de koers uitstippelen naar veerkrachtige welvaart”.
De 3e VN-conferentie over door land ingesloten ontwikkelingslanden wordt van 18 tot 21 juni gehouden in Kigali, Rwanda. COP16 over biodiversiteit vindt plaats van 21 oktober tot 1 november 2024 in Colombia. Het World Urban Forum (WUF12) wordt georganiseerd door UN-Habitat in Caïro, Egypte van 4 tot 8 november.
Mensenrechten verdedigen
Na het initiatief Mensenrechten 75, dat in 2023 werd gelanceerd om de 75e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens te vieren, blijft de VN zich inzetten voor de bescherming en bevordering van mensenrechten, een essentieel aspect van haar missie.
Naast de Top van de Toekomst zullen mensenrechten centraal staan in de ontwikkeling van de VN-gedragscode voor de integriteit van informatie op digitale platformen, en ook in de voortgang van de VN richting een mondiaal bestuurskader voor artificiële intelligentie.
De Verenigde Naties vervullen een sleutelrol in de strijd tegen racisme, vreemdelingenhaat, homofobie en alle vormen van haatspraak. Die kwesties vormen het onderwerp van een VN-strategie en actieplan. Een ceremonie in de lobby van de VN-Algemene Vergadering op 12 april in New York zal plaatsvinden om de genocide tegen de Tutsi’s in Rwanda te herdenken, enkele dagen na de Internationale dag ter herdenking van de slachtoffers van de genocide in Rwanda op 7 april.
Wereldwijd bestuur hervormen
Actie ondernemen tegen klimaatverandering en de SDG’s behalen, vereist “een serieus gesprek tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden, tussen rijke en opkomende economieën, tussen Noord en Zuid, Oost en West“, zei António Guterres op zijn persconferentie op 8 februari.
Die inspanningen vereisen “een hervorming van de instellingen die opgebouwd zijn in het verleden. Te beginnen met de hervorming van de Veiligheidsraad en de Bretton Woods instellingen”. Voor de Secretaris-Generaal is het een kwestie risico’s te beperken die “zijn toegenomen met de groeiende multipolariteit van de wereld“.
Nuttige links:
- Klimaat: hoogtepunten van COP28
- VN-Waterconferentie 2023: wat zal het resultaat zijn?
- De 6 belangrijkste gevolgen van humanitaire hulp van de VN in 2023