Op 12 oktober 2023 kregen tien Europese steden als eerste het EU-label “Klimaatneutrale en slimme steden“, waarmee hun vooruitgang op weg naar klimaatneutraliteit tegen 2030 wordt erkend.
Vijf Spaanse steden – Madrid, Valencia, Valladolid, Vitoria-Gasteiz en Zaragoza – werden onderscheiden, net als Mannheim (Duitsland), Klagenfurt (Oostenrijk), Sønderborg (Denemarken), Cluj-Napoca (Roemenië) en Stockholm (Zweden).
VN-baas, António Guterres, feliciteerde hen in zijn videoboodschap bij de opening van de Europese top van regio’s en steden op 18 maart in Bergen, België. Tegelijkertijd moedigde hij anderen aan om dit voorbeeld te volgen.
Op 23 maart 2024 kregen nog eens 23 steden hetzelfde label. Dat is een belangrijke onderscheiding, omdat het de toegang tot publieke en private financiering kan vergemakkelijken voor de realisatie van klimaatneutraliteit tegen 2030.
Spanje, Finland en Griekenland aan de leiding
Van deze 23 steden liggen er vijf in Finland (Espoo, Lahti, Lappeenranta, Tampere, Turku), vier in Griekenland (Ioannina, Kalamata, Kozani en Thessaloniki), twee in Spanje (Barcelona, Sevilla), Frankrijk (Marseille, Lyon), Portugal (Guimaraes, Lissabon) en Italië (Florence, Parma).
Verder staan in de lijst: Heidelberg (Duitsland), Leuven (België), Pecs (Hongarije), Malmö (Zweden), Limassol (Cyprus) en Izmir (Turkije). Zeven Spaanse steden hebben nu het label gekregen, het grootste aantal in één land.
Het label van deze EU-missie getuigt van de succesvolle ontwikkeling van “Klimaatstadcontracten”, daarin staan de algemene visie van de stad op klimaatneutraliteit, een actieplan en een investeringsstrategie. Die contracten worden opgesteld door de stad in samenwerking met lokale belanghebbenden, zoals de privésector en burgers.
Een eerste groep steden heeft in april 2023 hun respectieve contracten ingediend, die de Commissie heeft onderzocht met de hulp van deskundigen, waaronder de Europese Investeringsbank (EIB) en het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (GCO).
Een Europees programma met 112 steden
Sinds april 2022 nemen in totaal 100 steden in de EU deel aan de missie Klimaatneutrale en slimme steden, naast 12 steden in landen die geassocieerd zijn met Horizon Europa.
Ze streven er allemaal naar om tegen 2030 klimaatneutraal te zijn in alle sectoren, zoals energie, gebouwen, afvalbeheer en transport, dankzij een innovatieve aanpak en een proces waarbij burgers, onderzoeksinstellingen en de privésector betrokken zijn. Hun rol als voortrekker moet een voorbeeld zijn dat alle Europese steden tegen 2050 kunnen volgen.
Die inspanning is des te belangrijker omdat steden verantwoordelijk zijn voor meer dan 70% van de wereldwijde koolstofuitstoot en meer dan 65% van de wereldwijde energie verbruiken. Bovendien woont volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) al meer dan 50% van de wereldbevolking in stedelijke gebieden en zal dit percentage tegen 2050 stijgen tot meer dan 70%.
De Europese Commissie verwacht in april 2024 30 nieuwe aanvragen te ontvangen voor haar label “Klimaatneutrale en slimme steden”.