Door António Guterres
Als Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties besteed ik een groot deel van mijn tijd aan gesprekken met wereldleiders en de opvolging van mondiale trends. Voor mij is het duidelijk dat we ons op een beslissend moment in onze internationale relaties bevinden. De internationale besluitvorming bevindt zich in een patstelling – en de kern daarvan is een fundamentele paradox.
Aan de ene kant erkennen veel van de huidige wereldleiders onze gemeenschappelijke bedreigingen – COVID, klimaat, de anarchie van nieuwe technologieën. Ze zijn het erover eens dat daar iets aan gedaan moet worden. Maar dat gemeenschappelijke besef wordt niet beantwoord met gemeenschappelijke actie.
Sterker nog, de kloof wordt steeds groter.
We zien het overal: in de oneerlijke en ongelijke verdeling van vaccins; in een wereldwijd economisch systeem dat tegen de armen is opgezet; in de volstrekt ontoereikende respons op de klimaatcrisis; in digitale technologie en een medialandschap die profiteren van verdeeldheid; en in groeiende onrust en conflicten in de wereld.
Dus als de wereld het eens is over de diagnose van deze gemeenschappelijke problemen, waarom is ze dan niet in staat om ze doeltreffend aan te pakken?
Ik zie twee fundamentele redenen.
Ten eerste, omdat het buitenlands beleid vaak een afspiegeling is van de binnenlandse politiek.
Als voormalig eerste minister weet ik dat internationale aangelegenheden, ondanks goede bedoelingen, kunnen worden gekaapt door de binnenlandse politiek. Vermeende nationale belangen kunnen gemakkelijk het grotere internationale belang overtroeven.
Die impuls is begrijpelijk, ook al is hij verkeerd in gevallen waar solidariteit in het eigenbelang van een land is.
Vaccins zijn een goed voorbeeld.
Iedereen begrijpt dat een virus als COVID-19 zich niets aantrekt van landsgrenzen. We hebben universele vaccinatie nodig om het risico te beperken dat nieuwe en gevaarlijkere varianten opduiken en iedereen treffen, in elk land.
In plaats van prioriteit te geven aan vaccins voor iedereen met een wereldwijd vaccinatieplan, hebben regeringen gehandeld om hun bevolking te beschermen. Maar dat is slechts een halve strategie.
Natuurlijk moeten regeringen zorgen voor de bescherming van hun eigen bevolking. Maar als ze niet tegelijkertijd samenwerken om wereldwijd te vaccineren, kunnen nationale vaccinatieplannen nutteloos worden wanneer nieuwe varianten opduiken en zich verspreiden.
Ten tweede, zijn veel van de huidige internationale instellingen of kaders verouderd of gewoon zwak en belemmeren geopolitieke tegenstellingen hun noodzakelijke hervorming.
Zo is het gezag van de Wereldgezondheidsorganisatie bij lange na niet toereikend om de respons op wereldwijde pandemieën te coördineren.
Tegelijkertijd zijn internationale instellingen met meer macht ofwel verlamd door verdeeldheid – zoals de Veiligheidsraad – ofwel ondemocratisch – zoals vele van onze internationale financiële instellingen.
Kortom – het wereldbestuur faalt precies op het moment dat de wereld zou moeten samenkomen om internationale problemen op te lossen.
We moeten samen optreden in het nationale en internationale eigenbelang, om kritieke mondiale openbare belangen te beschermen, zoals volksgezondheid en een leefbaar klimaat, die aan de basis van ons welzijn liggen.
Dergelijke hervormingen zijn essentieel als we onze gemeenschappelijke aspiratie voor de collectieve werelddoelen van vrede, duurzame ontwikkeling, mensenrechten en waardigheid voor allen willen waarmaken.
Dat is een moeilijke en complexe oefening waarbij rekening moet worden gehouden met nationale soevereiniteitskwesties.
Maar niets doen is geen aanvaardbare optie. De wereld heeft dringend nood aan doeltreffendere en democratischere internationale mechanismen die de problemen van de mensen kunnen oplossen.
De pandemie heeft ons geleerd dat ons lot aan elkaar verbonden is. Als we iemand in de steek laten, lopen we het risico iedereen in de steek te laten. De meest kwetsbare regio’s, landen en mensen zijn de eerste slachtoffers van deze paradox in het internationale beleid. Maar iedereen, overal wordt rechtstreeks bedreigd.
Het goede nieuws is dat we iets kunnen doen aan onze mondiale uitdagingen.
Problemen die door de mensheid zijn gecreëerd, kunnen ook door de mensheid worden opgelost.
Afgelopen september heb ik hierover een rapport uitgebracht. Onze Gemeenschappelijke Agenda is een uitgangspunt, een routekaart om de wereld bijeen te brengen om deze bestuursuitdagingen aan te pakken en het multilateralisme van de 21ste eeuw nieuw leven in te blazen.
Verandering zal niet gemakkelijk zijn en ook niet van de ene dag op de andere plaatsvinden. Maar we kunnen beginnen bij domeinen waarover consensus bestaat en zo verdergaan in de richting van vooruitgang.
Dat is onze grootste test omdat er zoveel op het spel staat.
We zien de gevolgen nu al. Naarmate mensen hun vertrouwen beginnen te verliezen in het vermogen van instellingen om resultaten te boeken, dreigen zij ook hun vertrouwen te verliezen in de waarden die aan die instellingen ten grondslag liggen.
In elke hoek van de wereld zien we een erosie van vertrouwen en, vrees ik, het begin van een schemerzone van gedeelde waarden.
Onrechtvaardigheid, ongelijkheid, wantrouwen, racisme en discriminatie werpen donkere schaduwen over elke samenleving.
Wij moeten de menselijke waardigheid en het menselijk fatsoen herstellen en op de bezorgdheid van de mensen reageren met antwoorden.
In het licht van toenemende met elkaar verbonden bedreigingen, enorm menselijk leed en gedeelde risico’s, hebben wij de plicht ons uit te spreken en te handelen om het vuur te doven.
António Guterres is Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties
Meer informatie:
