“Mensenrechten zijn geëvolueerd door verschillende revoluties, in Frankrijk, de Verenigde Staten en Haïti. De wereld heeft twee wereldoorlogen meegemaakt, een verschrikkelijke depressie, een genocide, de holocaust en vervolgens in 1948 de Verklaring van de Rechten van de Mens aangenomen, de meest vertaalde tekst ter wereld.”
Volker Türk, de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, bracht zijn eerste officiële bezoek aan Brussel voor het 75-jarige bestaan van de Verklaring van de Rechten van de Mens. Op 19 juli 2023 besprak hij tijdens een vraag-en-antwoordsessie in het Stadhuis van Brussel verschillende onderwerpen die belangrijk zijn in Europa, zoals inflatie en migratie.
De Hoge Commissaris herinnerde eraan dat de prijsstijging sinds 2021 buiten Europa ernstiger bleek te zijn. “De meest kwetsbaren in het Globale Zuiden hebben tijdens de pandemie twee jaar lang inflatie en de afwezigheid van toeristen doorstaan, soms zonder te weten hoe ze rond moesten komen. Het internationale financiële systeem beantwoordde onvoldoende aan hun behoeften. Dat is een grote les uit de Covid-19-pandemie: we moeten de economische en sociale rechten beschermen en meer solidariteit tonen.”
“Terugkeren naar rationaliteit” over migratie
Volker Türk had het over de crisis van 2015, toen Syriërs en Afghanen in Europa toekwamen, en over het feit dat Europa de afgelopen maanden 4 miljoen Oekraïense vluchtelingen heeft opgevangen. Om de zaken in perspectief te plaatsen herinnerde hij eraan dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog 60 miljoen mensen in Europa ontheemd of vluchteling waren.
“In het politieke discours is het onderwerp gepolariseerd. Er moet rekening worden gehouden met de wereldwijde dimensie van solidariteit en mensenrechten”. Bovendien vergrijst de bevolking in Europa, stelde Volker Türk vast.
“De meeste verpleegsters in het ziekenhuis waar mijn ouders in Duitsland naartoe gaan, zijn migranten. De meeste mensen die in de persoonlijke verzorging werken ook, en ze zijn niet met genoeg, zowel in deze sector als in andere sectoren. In Europa zullen we terug moeten naar rationaliteit: we moeten de demografie zien voor wat het is, en beseffen dat het in ons belang is om een discussie over migratie te voeren, en erkennen dat we zonder die migratie ons eigen voortbestaan niet kunnen garanderen”.
Informatiestroom die op mensenrechten gebaseerd is
Ook het fenomeen extremisme vraagt volgens Volker Türk om een grondige analyse. “Het houdt verband met angst, de onmogelijkheid om de complexiteit van de wereld het hoofd te bieden en het feit dat sociale netwerken mensen tegenwoordig aanmoedigen te geloven dat ze tot een specifieke groep behoren. Het feit dat we voortdurend valse informatie krijgen, zoals de Covid-19-pandemie ons heeft laten zien, blijkt ook erg gevaarlijk.”
Met de opkomst van kunstmatige intelligentie moeten lessen worden getrokken uit het beheer van sociale netwerken, waar problemen rond mensenrechten en misbruik van platforms pas laat werden aangepakt, en “bijna te laat”, zei Volker Türk.
Tijd voor juiste beslissingen over het klimaat
De Hoge Commissaris herinnerde aan de urgentie van klimaatverandering. “Het gaat om het vertalen van mensenrechten in beleid. We moeten ook de lessen uit de geschiedenis leren, want de olie-industrie heeft ons al decennialang bedrogen door te zeggen dat klimaatverandering niet is wat het is, en heeft massaal gelobbyd voor een beleid van ontkenning, zodat politici niet veel eerder de juiste beslissingen namen.”
In zijn antwoorden op vragen van het publiek, over onderwerpen als de rechten van personen met een beperking of systemisch racisme en discriminatie, benadrukte de Hoge Commissaris wat nog steeds een verwaarloosd aspect van de mensenrechten is: de economie. “Het is tijd om te kijken hoe de economie de mensen dient, niet alleen de winst. Dit is een belangrijk onderdeel van de discussie over discriminatie en waar ongelijkheid vandaan komt”.
Tijdens zijn tweedaags bezoek aan België had de Hoge Commissaris ook ontmoetingen met de Europese en Belgische autoriteiten.
Meer informatie
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens