Opiniestuk van VN-Secretaris-Generaal António Guterres, 13 oktober 2023 – Het bevel van de Israëlische strijdkrachten aan de Palestijnen in Gaza om hun huizen binnen 24 uur te evacueren, was gevaarlijk en heel zorgwekkend. Elke eis voor een massale evacuatie op extreem korte termijn kan verwoestende humanitaire gevolgen hebben.
Het evacuatiebevel geldt voor ongeveer 1,1 miljoen mensen en is van kracht in een gebied dat al belegerd is, onderhevig is aan luchtbombardementen en geen brandstof, elektriciteit, water of voedsel heeft. Het gebied heeft de afgelopen week ernstige schade opgelopen aan wegen en infrastructuur, wat het in de eerste plaats vrijwel onmogelijk maakt om te evacueren. Het bevel is van toepassing op zowel VN-medewerkers als op meer dan 200.000 mensen die hun toevlucht hebben gezocht in VN-faciliteiten, waaronder scholen, gezondheidscentra en klinieken. Het raakt ook honderdduizenden kinderen: bijna de helft van de populatie in Gaza is jonger dan 18 jaar.
Als Secretaris-Generaal van de VN roep ik de Israëlische autoriteiten op om die beslissing te heroverwegen.
We hebben een punt van een catastrofale escalatie bereikt en bevinden ons op een kritiek keerpunt. Het is noodzakelijk dat alle partijen – en degenen die invloed op hen hebben – alles in het werk stellen om nieuw geweld of een uitbreiding van het conflict naar de Westelijke Jordaanoever en de wijdere regio te vermijden.
We hebben een dringende uitweg nodig uit deze rampzalige impasse voordat er nog meer levens verloren gaan.
Snelle humanitaire hulp is noodzakelijk
Momenteel zijn er verschillende prioriteiten waarop we ons moeten richten om de wereld uit deze afgrond te trekken. De VN en onze partners hebben nu dringend en onbelemmerd humanitaire toegang nodig tot heel Gaza. Humanitaire hulp, inclusief brandstof, voedsel en water, moet worden toegelaten.
Alle gijzelaars in Gaza moeten worden vrijgelaten. Burgers mogen niet als menselijk schild worden gebruikt.
Internationale humanitair recht – inclusief de Verdragen van Genève – moet worden gerespecteerd en nageleefd. Burgers aan beide zijden moeten te allen tijde worden beschermd. Ziekenhuizen, scholen, klinieken en VN-gebouwen mogen nooit het doelwit zijn. Ik rouw om mijn collega’s in Gaza die de afgelopen week gestorven zijn. Toch blijven VN-medewerkers non-stop werken om de bevolking van Gaza te ondersteunen. Dat zullen we blijven doen.
Haatspraak
Ik sta in blijvend contact met leiders in de regio. Het is duidelijk dat de aanhoudende onrust in het Midden-Oosten gemeenschappen over de hele wereld polariseert, verdeeldheid zaait en haat verspreidt en versterkt. Als de waarheid het eerste oorlogsslachtoffer is, is de rede niet ver weg.
Ik ben geschokt te horen dat het woord ‘genocide’ in het publieke debat wordt gebruikt. Mensen raken het zicht op elkaars menselijkheid kwijt. Wreedheid en geweld mogen een fundamentele waarheid niet verduisteren: we zijn allemaal het product van onze realiteit en collectieve geschiedenis.
De Spaanse filosoof José Ortega y Gasset verwoordde het op deze manier: “Yo soy yo y mi circunstancia” – “Ik ben mezelf en mijn omstandigheden.” En soms zijn die omstandigheden ondraaglijk.
Als ik me in de schoenen van een Israëlische Jood plaats, ervaar ik de recente horrordaden in de context van tweeduizend jaar discriminatie, verdrijving, ballingschap en uitroeiing, leidend tot de Holocaust. Tijdens de 15e eeuw heeft mijn eigen land, Portugal, de Joodse gemeenschap verdreven of gedwongen tot bekering, en na een periode van discriminatie werden ze gedwongen te vertrekken. Als Israëlische Jood zou ik me er pijnlijk van bewust zijn dat sommigen in onze omgeving het bestaansrecht van Israël niet erkennen.
En als ik vandaag, als Israëlische Jood, zie dat jongeren worden vermoord tijdens een concert, grootmoeders koelbloedig worden neergeschoten in hun huizen, en tientallen burgers, waaronder kinderen, brutaal ontvoerd en onder schot gehouden, dan is het niet meer dan normaal dat ik enorm veel pijn, onzekerheid en, ja, blinde woede voel.
Dan probeer ik de omstandigheden aan de andere kant van de scheidingslijn te overwegen: als ik een Palestijn ben die in Gaza woont. Mijn gemeenschap is generaties lang gemarginaliseerd en vergeten. Misschien zijn mijn grootouders gedwongen hun dorpen en huizen te verlaten. Als ik geluk heb, hebben mijn kinderen al meerdere oorlogen overleefd die hun buurten verwoestten en hun vrienden doodden.
Als Palestijn kan ik nergens heen en is er geen politieke oplossing in zicht. Ik zie dat het vredesproces in wezen wordt genegeerd door de internationale gemeenschap, met steeds meer nederzettingen, uitzettingen en een eindeloze bezetting. Het is niet meer dan normaal dat ik een gevoel van pijn, onzekerheid en opnieuw, blinde woede voel.
Niets rechtvaardigt terreur, niets rechtvaardigt collectieve straffen
Het is duidelijk dat de grieven die het Palestijnse volk voelt het terrorisme niet rechtvaardigen dat tegen burgers in Israël is ontketend. Ik veroordeel nogmaals volledig de afschuwelijke aanvallen door Hamas en anderen die Israël terroriseerden.
En het is duidelijk dat de gruwelijke daden van Hamas geen collectieve bestraffing van het Palestijnse volk rechtvaardigen.
Maar elke oplossing voor deze tragische, decennialange beproeving van dood en vernietiging vereist volledige erkenning van de omstandigheden van zowel Israëli’s als Palestijnen, van zowel hun realiteiten als hun perspectieven.
We kunnen de kracht en de aantrekkingskracht van het collectieve geheugen niet negeren; de omstandigheden die onze identiteit en ons wezen vormen en definiëren.
Israël moet haar legitieme behoefte aan veiligheid gerealiseerd zien, en de Palestijnen moeten een duidelijk perspectief hebben voor de oprichting van een eigen staat, in overeenstemming met VN-resoluties, internationaal recht en eerdere overeenkomsten. Als de internationale gemeenschap werkelijk in die twee doelstellingen gelooft, moeten we een manier vinden om samen te werken aan echte, duurzame oplossingen – oplossingen die gebaseerd zijn op onze gemeenschappelijke menselijkheid en die de noodzaak erkennen voor mensen om ondanks geschiedenis en omstandigheden die hen uit elkaar drijven, samen te leven.
Het citaat van Ortega y Gasset besluit met: “Y si no la salvo a ella, no me salvo yo.” (“Als ik mijn omstandigheden niet red, kan ik mezelf niet redden.”)
Deze afschuwelijke cyclus van steeds verder escalerend geweld en bloedvergieten moet eindigen. Het is duidelijk dat de twee partijen in dit conflict geen oplossing kunnen bereiken zonder gezamenlijke actie en krachtige steun van ons, de internationale gemeenschap. Dat is de enige manier om veiligheid en mogelijkheden voor zowel Israëli’s als Palestijnen een kans te geven.
Nuttige links: