Maarten Roest heeft in de loop van zijn leven een aantal carrièreswitches gemaakt, maar behield steeds hetzelfde doel voor ogen: De buitenwereld op een objectieve manier op de hoogte houden van wat er in onze maatschappij gebeurt. Maarten heeft ondertussen al 10 jaar ervaring bij de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN in Rome waar hij tracht het menselijk karakter van de bestaansreden van de VN in de verf zetten.
Zijn passie voor het reizen en zijn fascinatie voor boeken waren voor Maarten doorslaggevende factoren voor zijn studiekeuze: “De drang om te reizen zat er bij mij al in toen ik nog niet eens op de lagere school zat. Na wat academische omzwervingen ben ik in Amsterdam terechtgekomenen, daar heb ik communicatiewetenschappen en Spaans gestudeerd.“. Deze studiekeuze heeft een zeer bepalende invloed gehad op zijn verdere loopbaan. Na het afstuderen is Maarten eerst aan de slag gegaan als hispanist. Als specialist in de Spaanse taal en literatuur is hij actief geweest als leerkracht Spaans en als vertaler, waarbij hij zijn eerste boek uit het Spaans naar het Nederlands heeft vertaald. Daarnaast was hij verbonden aan een tijdschrift over Latijns-Amerika en Spanje, en schreef hij recensies over Spaanse literatuur voor verschillende tijdschriften, waaronder het Nederlandse dagblad Trouw.
“Op een gegeven moment speelde de drang naar het reizen een zodanig belangrijke rol in mijn leven dat ik dat allemaal vaarwel gezegd heb en naar Latijns-Amerika vertrokken ben om daar journalistieke artikels te schrijven voor de Nederlandse media”, zegt Maarten. Een aantal jaar heeft hij in de regio allerlei culturele, economische, politieke en maatschappelijke ontwikkelingen gevolgd en daarover verslag gedaan
Al zijn reisverhalen, belevingen en observaties in Nicaragua verwerkte Maarten in zijn eerste boek, Tegen De Vulkaan. Het schrijfproces was voor de auteur zo fascinerend dat hij de journalistieke wereld verliet en besloot om verder te gaan met het schrijven van een roman. Hiervoor kwam hij in Parijs terecht. Tegelijkertijd begon hij te werken bij een internationale organisatie om zijn brood te verdienen. Ze hadden iemand nodig om een tijdschrift uit te geven en de website te beheren. Helaas kreeg de werkelijkheid van zijn dagelijks leven de bovenhand. “Ineens was ik op een nogal saaie locatie in Parijs bezig met metro, boulot, dodo. Tot zich de mogelijkheid voordeed om in Afghanistan te gaan werken voor de Verenigde Naties.”.
« Vaak staan de VN-verhalen vol verwijzingen naar donoren en belanghebbenden. Maar dat staat in de weg van het echte verhaal, namelijk hoe het leven van mensen – van een dorp, of een familie – wordt verbeterd door bepaalde activiteiten die de VN ondersteund. »
Over deze opportuniteit moest Maarten niet lang twijfelen. Na een langdurig selectieproces werd hij in 2002 aangenomen als woordvoerder bij de Wereldvoedselprogramma (World Food Programme, of WFP) in Afghanistan. Maar op dat moment kwam de wereld in de greep te staan van de Irak-crisis. “Aanvankelijk ging dat gepaard met voorbereidingen voor een enorme humanitaire VN-operatie waarin het Wereldvoedselprogramma een belangrijke rol speelde. Toen besloot WFP mij niet naar Afghanistan, maar naar Irak te sturen. “.
Zijn eerste VN-ervaring tijdens de Irakoorlog is Maarten het meeste bijgebleven. Zijn taken als woordvoerder waren helemaal nieuw voor hem. Ineens moest hij live op televisie vertellen wat de WFP die dag zoal aan voedsel gedistribueerd had: “een zeer intensieve en indrukwekkende ervaring”.
Die ervaringen op het terrein en tegelijkertijd achter de schermen van de nieuwsvoorziening van de Irakoorlog dienden als inspiratie voor het schrijven van zijn tweede boek, Woordvoerder. In het boek vergelijkt hij zijn eigen ervaringen en getuigenissen met de berichten in de media. “Media waren toen niet bestand tegen de overweldigende politieke druk om een bepaald verhaal naar buiten te brengen, namelijk dat daar een levensgevaarlijke gek aan de macht was die op het punt stond om op een rode knop te drukken en de wereld te vernietigen met massavernietingingswapens. Nu weten we helaas dat die massavernietingingswapens daar helemaal niet waren. Toch zit het land nog steeds met de gebakken peren.” Na zijn missie in Irak is Maarten uiteindelijk in Afghanistan terechtgekomen. “Daar was er geen sprake van een crisis zoals in Irak, maar van een post-conflictuele humanitaire en politieke crisissituatie. Ik ben toen veel op stap geweest met de internationale media om te laten zien wat voor voedselhulp er daar gegeven werd.”
Na een aantal jaar als woordvoerder te hebben gewerkt voor WFP, besloot Maarten om terug te keren naar Nederland. Zijn passie voor het reizen zorgde er echter voor dat hij richting Rome vertrok, waar hij gevraagd werd om op de hoofdzetel van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) te werken.
Ondertussen werkt hij al 10 jaar bij de FAO vanuit Rome, waar hij lange tijd aan voorlichting heeft gedaan over de activiteiten van de FAO met de fincanciële ondersteuning van de Europese Unie. “De EU is een van de belangrijkste donoren van FAO en hecht veel belang aan communicatie. Ik stond voornamelijk in voor het vertellen van de verhalen van de activiteiten die de FAO met de steun van de EU kon doen”. Aangezien die activiteiten zich voor een groot deel in Afrika afspelen, is Maarten zeer regelmatig naar daar geweest om uit het veld verhalen en reportages mee te nemen. Hij verduidelijkt het belang van verhalen voor zijn werk: ”Ik schrijf verhalen. Vaak staan de VN-verhalen vol verwijzingen naar donoren en belanghebbenden. Die zijn zeker belangrijk, maar kunnen ook het echte verhaal in de weg staan, namelijk hoe het leven van mensen – van een dorp, of een familie – wordt verbeterd door bepaalde activiteiten die de VN ondersteund. Wat mij het meeste voldoening geeft, is als ik die verhalen kan vertellen.”
Het menselijk aspect en de bestaansreden van de VN in de verf zetten, beschouwt Maarten als zijn belangrijkste taak: “Communicatie heeft een zeer belangrijke rol in het uitleggen en in het beantwoorden van de vraag “Waarom bestaat de VN en wat is de noodzaak hierachter?” Ten gronde moet het een menselijk verhaal zijn.”
Zo is Maarten momenteel bezig met de verhalen achter het ‘Great Green Wall Initiative’, het voornaamste project waar hij nu bij betrokken is. Het project is een pan-Afrikaans initiatief om de verwoestijning in de Sahel regio tegen te gaan. Ondertussen zijn de eerste vruchten zichtbaar : “Er zijn stukken land op de woestijn teruggewonnen. Je kan er altijd een technisch verhaal van maken door te tonen hoe het juist wordt aangepakt om het land terug te winnen van de woestijn. Maar je moet ook laten zien hoe het leven van mensen verbeterd wordt door de acties tegen verwoestijning. Het initatief kan de economische ontwikkeling van achterliggende gebieden in Afrika stimuleren en zou daarmee een deel van het ontwikkelingsantwoord kunnen zijn.”
« Communicatie heeft een zeer belangrijke rol in het uitleggen en in het beantwoorden van de vraag “Waarom bestaat de VN en wat is de noodzaak hierachter?”. Ten gronde moet het een menselijk verhaal zijn. »
Het werk van Maarten toont welke invloed die verhalen kunnen hebben om concrete oplossingen tot stand te brengen. Zo heeft hij bijvoorbeeld een gemeenschap van boeren in Swaziland geholpen om hun producten beter te verkopen onder het marketinginitiatief van de Swaziland Agricultural Development Programme van de FAO, waarbij ze zelfs netwerken in de wereldwinkels in Londen konden bereiken.
Ondanks de succesverhalen geeft Maarten toe dat persoonlijke opofferingen erbij horen: “Door je constant te verplaatsen zit je vaak zonder je directe omgeving – familie, vrienden en dergelijke. Dat sociale netwerk is er niet. Als je in België of in Nederland woont, sta je er niet zo bij stil. Je ziet ook dat de in VN-wereld gezinsstructuren vaak heel avontuurlijk zijn, en dat ze vaak niet bestand zijn tegen de omstandigheden.”.
Aan jongeren die een carrière willen starten bij de VN raadt Maarten aan om eerst hun talenten te ontwikkelen, vreemde talen te beheersen en ervaring op te doen op het terrein. “Ook belangrijk is dat je verder beweegt in verschillende landen, in verschillende sociaal-economische groepen en dergelijke. Je moet ervaring hebben met de diversiteit die er in de VN bestaat”, voegt hij tenslotte toe.
UNRIC BENELUX ([email protected]) – November 2017 – Auteur : Zara Parian
