Toen de Syrische vluchteling Khattab al Mohammad hoorde dat 700 inwoners van de stad Seyðisjörður in IJsland geëvacueerd moesten worden vanwege modderstromen, aarzelde hij niet om hen te helpen.
Khattab, een leraar Engels uit Aleppo, is sinds 2016 in IJsland als vluchteling uit de burgeroorlog in Syrië. Hij kwam naar IJsland vanuit een UNHCR-kamp met zijn vrouw, moeder en zes kinderen. Ze wonen nu in Reykjavik, de hoofdstad, met de drie jongste kinderen.
Hij wist wat ontheemden nodig hadden
Khattab aarzelde niet om het tweeslaapkamer appartement in de noordelijke stad Akureyri, waar zijn drie oudste kinderen wonen en studeren, te delen met een andere familie. Daarnaast bood hij kleding, voedsel, dekens of andere zaken aan waarvan hij uit ervaring wist dat ontheemden die nodig hebben.
“Ik maak nu deel uit van deze maatschappij” vertelde Khattab aan de UNRIC. “Ik probeer alleen maar te helpen, zoals de IJslanders ons hielpen. Ik ben nooit in Seyðisfjörður geweest, maar de IJslanders die de Syriërs hebben geholpen zijn ook niet in Syrië geweest. Het is een kwestie van menselijkheid.
Sinds een zinloze burgeroorlog in de 13e eeuw moest geen enkele IJslander in de afgelopen acht of negen eeuwen nog vluchten. Natuurrampen komen in IJsland echter net zo vaak voor als conflicten in het Midden-Oosten. Gelukkig vielen er in Seyðisfjörður geen slachtoffers bij de modderstromen, hoewel er wel huizen werden weggevaagd. Verschillende mensen hadden de modderstroom vanop de aangrenzende berg zien aankomen. De vissers- en veerhavenstad Seyðisfjörður, met 700 inwoners, ligt in een diepe, smalle fjord met dezelfde naam.
Gevangen
Modderstromen in het midden van december zijn wel vrij ongebruikelijk. Seyðisfjörður staat bekend om zijn sneeuw. De buitenscènes van de Netflix-serie “Trapped” zijn deels in de stad gefilmd, het perfecte decor voor een misdaadreeks over een door de barre winter van de buitenwereld afgesneden stad. Seyðisfjörður heeft een geschiedenis van grotere en kleinere lawines door de jaren heen. In januari 1885 raasde er na drie weken van constante sneeuwval een lawine door de stad waarbij 24 mensen omkwamen.
Deze keer was er geen reden om te vrezen voor een lawine, simpelweg door het gebrek aan sneeuw in december.
Is dat de schuld van de klimaatverandering? Mogelijk, maar de jury is er volgens klimaatdeskundige Halldór Björnsson van het IJslandse Meteorologisch Instituut nog steeds niet uit. Zeker is dat er bizarre weerpatronen waren in de aanloop naar de modderstromen en dat er verschillende historische neerslagrecords zijn verbroken.
“Tien dagen lang viel er constant regen. Vijf van die tien dagen zouden in een gemiddeld jaar al records gebroken hebben en dan waren er nog twee met ongeziene neerslag,” vertelde Björnsson aan UNRIC. “We eindigen met een combinatie die we nog nooit eerder hebben gezien. We kunnen niet met zekerheid zeggen dat de klimaatverandering aan de basis ligt. Maar het past zeker in de lijn der verwachtingen, zij het op een iets andere manier.”
De VN heeft waarschuwde al dat klimaatverandering niet alleen over verhoogde temperaturen gaat. In een rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie van de VN in oktober 2020 werd gesteld dat extreme weers- en klimaatverschijnselen in frequentie, intensiteit en ernst zijn toegenomen als gevolg van de klimaatverandering, en dat dit in de toekomst ook steeds meer zal gebeuren.
Herinneringen aan Syrië
Ondertussen hebben de meeste inwoners van Seyðisfjörður toestemming gekregen om naar huis terug te keren. Velen zullen Kerst niet thuis kunnen doorbrengen omdat een deel van de stad nog steeds een no-go-zone is. Dat is jammer, maar het verbleekt natuurlijk in vergelijking met de situatie van de Syriërs.
Toch bracht het horen van mensen die in angst vluchten uit hun huizen in zijn nieuwe land, herinneringen naar boven van Syrië bij Khattab en zijn familie. Khattab zegt dat hij nu, in de vijftig, niet zeker weet of hij zijn vaderland weer zal zien. “Zelfs als er nu een einde komt aan het conflict, zou het tien jaar duren om het land weer op te bouwen”. Hopelijk kunnen mijn kinderen het land bezoeken.”
Meer informatie:
UNRIC Backgrounder: Syrische Arabische Republiek
