COVID-19: Wat is de omikronvariant?

Man achter computer heeft vragen over COVID varianten
© pixabay

De omikronvariant van het coronavirus, die al in 128 landen dominant is, zou tegen maart 60% van de Europeanen kunnen besmetten, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De organisatie schat het risico van omikron nog als “zeer hoog” in, maar zegt wel dat het einde van de pandemie in de Europese regio wellicht in zicht is.

Sinds de uitbraak van omikron zijn wereldwijd meer dan 80 miljoen COVID-19-besmettingen vastgesteld. Volgens WHO kostte COVID-19 in de week van 17 januari elke 12 seconden aan een persoon het leven.

“De landen die in november en december 2021 een stijging van het aantal omikrongevallen kenden, zitten nu in een afname van het aantal gevallen of beginnen een daling te zien”, volgens WHO.

In Europa “is het aannemelijk dat het einde van de pandemie nadert,” zegt dr. Hans Kluge, Regionaal Directeur van WHO voor Europa. Na de omikrongolf zal er enige tijd sprake zijn van “wereldwijde immuniteit”, zowel dankzij het vaccin als door immuniteit na besmetting, en een afname van het aantal besmettingen als gevolg van de seizoengebondenheid van het virus.

“Het virus heeft echter meer dan eens verrast. We moeten dus heel voorzichtig blijven,” voegde hij eraan toe.

Het is gevaarlijk om aan te nemen dat omikron de laatste variant zal zijn of om te spreken over het einde van de pandemie,” aangezien de omstandigheden “ideaal” zijn voor andere varianten die over de hele wereld opduiken, aldus Tedros Adhanom Ghebreyesus, Algemeen Directeur van de WHO.

Door de explosie van besmettingen moeten we niet alleen de besmettingen terugdringen, maar vooral “de verstoring van de gezondheidszorg beperken en kwetsbare mensen beschermen,” zei hij.

Daarom is het van cruciaal belang om de vaccinaties wereldwijd voort te zetten en de beschikbare vaccins eerlijk te verdelen, maar ook om de volksgezondheidsmaatregelen te blijven volgen zodat, ondanks alles, “de wereldwijde gezondheidscrisis dit jaar eindigt”, voegde dr. Tedros eraan toe.

Wat zijn de verschillen met de andere varianten?

Het genetisch profiel. Terwijl de deltavariant heel besmettelijk is en negen mutaties vertoont op het spike-eiwit (dat een essentiële rol speelt bij besmetting), heeft de omikronvariant 32 mutaties op dat eiwit en ongeveer vijftig in totaal.

Volgens WHO-epidemioloog dr. Abdi Mahamud lijken een toenemend aantal studies erop te wijzen dat de omikronvariant vooral de bovenste luchtwegen treft en mildere symptomen veroorzaakt.

Zijn de tests en vaccins nog doeltreffend?

Volgens WHO zijn er geen redenen om de huidige vaccins in twijfel te trekken: ze beschermen patiënten die besmet zijn met delta of omikron tegen ernstige vormen van COVID-19

Net na Kerstmis was het aantal ziekenhuisopnames van ongevaccineerden 6 keer hoger dan van volledig gevaccineerde mensen.

De oproep van WHO voor een rechtvaardige vaccinatie is niet nieuw en komt op een moment dat veel rijke landen overwegen hun bevolking een vierde vaccin tegen het coronavirus toe te dienen. Terwijl miljoenen mensen in lage-inkomenslanden nog niet eens een eerste dosis toegediend kregen.

PCR- en antigeentests blijven besmettingen detecteren, ook met de omikronvariant.

Wat zijn de aanbevelingen van WHO?

 

WHO beveelt landen aan om een wetenschappelijk onderbouwde aanpak te hanteren op basis van risico-evaluatie en om de besmettingsgraad nauwgezet op te volgen en zo de circulerende varianten te monitoren en te melden.

WHO raadt aan om een doordachte vaccinatiestrategie verder te zetten, in verhouding met de risico’s, in de eerste plaats voor de meest kwetsbaren. Vaccinatie beperkt immers het risico op complicaties, besmettingen en mutaties van het virus.

Landen moeten de volksgezondheidsmaatregelen blijven implementeren om de circulatie COVID-19 wereldwijd te verminderen, dat wil zeggen: afstand bewaren, mondmaskers dragen, binnenruimtes voldoende ventileren, handen wassen, hoesten of niezen in de elleboog en drukke plaatsen vermijden.

Daarnaast benadrukt WHO het belang om scholen open te houden, aangezien zij belangrijk zijn voor het mentale, sociale en educatieve welzijn van kinderen. Leerkrachten en ander schoolpersoneel moeten opgenomen worden in de prioritaire bevolkingsgroepen voor COVID-19-vaccins en boosters.

We moeten prioriteit geven aan de essentiële gezondheidszorg en de ontwrichting van de gezondheidsstelsels beperken, aangezien die waarschijnlijk door de omikrongolf zullen overrompeld worden, besluit WHO.

Om dit te bereiken moeten landen onder meer de vaccinongelijkheid aanpakken, het virus en zijn varianten monitoren en de nodige maatregelen nemen.

Meer informatie

(en) WHO – Update over omikron

(en) WHO – Classificatie van omikron

(en) VN nieuws – Omikronvariant onderstreept noodzaak van wereldwijd ‘pandemieverdrag’

(en) VN nieuws – Onderschat omikron niet, waarschuwt WHO-chef

(en) Openingstoespraak van de Algemeen Directeur van de WHO op de mediabriefing voor journalisten in Génève – 20 december 2021

(en) Verklaring van Dr. Hans Henri P. Kluge, Regionaal Directeur van de WHO voor Europa

(en) 70 procent vaccinatiegraad moet worden gehaald om omikron af te weren: WHO

(en) COVID-19: het nieuwe jaar brengt een nieuwe oproep van WHO voor gelijke vaccinatie

(nl) WHO: 50% van de Europese bevolking zou in de komende 2 maanden COVID kunnen oplopen

(en) VN nieuws – “Geen gratis ritje” voor COVID, het is hier “voor de nabije toekomst”: Tedros

(en) Verklaring op 24 januari van dr. Hans Henri P. Kluge, Regionaal Directeur van de WHO voor Europa

[1] Een variant is zorgwekkend wanneer die genetische modificaties vertoont waarvan bekend is dat ze de kenmerken van het virus beïnvloeden, heel besmettelijk zijn in gemeenschappen of meerdere uitbraken van COVID-19 veroorzaken, maar ook wanneer is aangetoond dat het samengaat met verschillende veranderingen die een invloed hebben op de wereldwijde volksgezondheid, zoals een toename van de besmettingsgraad, een toename van virulentie of een afname van de doeltreffendheid van sanitaire maatregelen, vaccins of behandelingen.

Andere varianten die WHO als “zorgwekkend” beschouwt zijn alfa (Brits), beta (Zuid-Afrikaans), gamma (Braziliaans) en delta (Indisch). De varianten die de organisatie beschouwt als “op te volgen” zijn lambda (Peruviaans) en mu (Colombiaans). Verschillende andere varianten staan “onder toezicht”.