Deze week kwamen de Europese Unie (EU) en de Verenigde Naties (VN) samen om te bespreken hoe nieuwe EU-regels voor sociale media een veiligere en meer open digitale omgeving binnen de EU en daarbuiten kunnen promoten. Dat gesprek vond plaats tijdens het evenement over de Digitaledienstenverordening (Digital Services Act).
Panelleden en publiek debatteerden over de laatste ontwikkelingen in de EU-wet over digitale diensten en wat die betekenen buiten de EU tijdens een paneldiscussie gemodereerd door VN-Onder-Secretaris-Generaal voor internationale communicatie Melissa Fleming.
“Bij de VN zijn we echt aangemoedigd om te zien dat de EU verder kijkt dan Europa in deze kwestie”, zei mevrouw Fleming bij de opening van het debat. “De gevolgen zijn wereldwijd al voelbaar – nog voordat ze van kracht worden. We kunnen verwachten dat deze Verordening een nieuwe internationale benchmark zal zetten.”
Van voordeel tot misbruik
Van voordeel tot misbruikDigitale platforms hebben veel voordelen opgeleverd, door gemeenschappen in tijden van crisis te ondersteunen, gemarginaliseerde stemmen te verheffen en wereldwijde bewegingen voor raciale rechtvaardigheid en gendergelijkheid te helpen mobiliseren.
Toch worden dezelfde digitale platforms misbruikt om de wetenschap te ondermijnen en desinformatie en haat te verspreiden onder miljarden mensen, waardoor conflicten worden aangewakkerd, democratie en mensenrechten worden bedreigd en de volksgezondheid en klimaatactie worden ondermijnd.
Volgens VN-Secretaris-Generaal António Guterres vormt de grootschalige verspreiding van desinformatie om wetenschappelijk vastgestelde feiten te ondermijnen een “existentieel risico voor de mensheid”.
Gecoördineerde internationale reactie
Tijdens de paneldiscussie verwees Fleming naar de beleidsnota van de VN-chef over informatie-integriteit op digitale platforms, die eerder deze maand werd gelanceerd.
Die nota schetst het kader voor een gecoördineerde internationale respons op de verspreiding van haat met een gedragscode.
De beleidsnota is bedoeld voor overheden, technologiebedrijven, digitale platforms, adverteerders en andere belanghebbenden en bevat voorstellen om de digitale ruimte veiliger en inclusiever te maken, en tegelijkertijd de mensenrechten te beschermen.
Gedragscode
De beleidsnota is de aanloop naar een gedragscode voor informatie-integriteit op digitale platforms die de VN ontwikkelt ter voorbereiding van de Top van de Toekomst volgend jaar.
Deze gedragscode zal een robuust antwoord vormen voor een meer humane digitale ruimte. Net als de Digitaledienstenverordening van de EU, streeft de VN-aanpak naar zinvolle veranderingen van de platforms, zoals een toezegging om af te stappen van schadelijke bedrijfsmodellen die prioriteit geven aan likes boven mensenrechten, privacy en veiligheid.
De gedragscode zal gebaseerd zijn op wereldwijd onderzoek en ondersteund door een rigoureuze methodologie waarvoor de VN de academische gemeenschap inschakelt. In de code zullen best practices per land en regio aan bod komen en toekomstbestendige oplossingen voor problemen rond kunstmatige intelligentie (AI).
“De gedragscode die nu wordt ontwikkeld, zal rekening houden met de situatie voor elk land over de hele wereld. We zullen niet in staat zijn om bedrijven te bestraffen, maar we geloven wel dat we behoorlijk wat morele autoriteit hebben,” zei Fleming tijdens haar moderatie.
Cascade-effect
Panelleden op het evenement van vandaag waren het eens over de noodzaak om de kwestie gezamenlijk en wereldwijd vanuit zoveel mogelijk disciplines aan te pakken. Het is een evenwichtsoefening om de mensenrechten en de toegang tot informatie te beschermen en er tegelijkertijd voor te zorgen dat iedereen wordt beschermd tegen de gevaarlijke effecten van desinformatie.
“Ons traject moet gebaseerd zijn op mensenrechten, multi-stakeholder en multidimensionaal”, zei Fleming aan het begin van de workshop over de Digitaledienstenverordening.
“We zijn allemaal heel positief over dit monumentale stuk wetgeving dat als kompas kan dienen voor hoe op sociale mediaplatforms met elkaar omgaan”, besloot ze.
De paneldiscussie maakte deel uit van een evenementenreeks, georganiseerd door de Europese Commissie, met workshops, netwerkmogelijkheden en discussies over de onderwerpen die onder de Digitaledienstenverordening vallen. Ongeveer 1600 mensen in Brussel en online namen deel.
Sprekers van het panel waren Guilherme Canela De Souza Godoi, Hoofd Freedom of Expression and Safety of Journalists Section bij UNESCO; Helani Galpaya, CEO bij LIRNE Azië; Gerard de Graaf, Senior EU-gezant voor de VS, Europese Commissie; en Jens Pruefer, Professor University of East Anglia en Observatory for the Online Platform Economy.
Meer informatie
- De Digitaledienstenverordening Digital Services Act
- VN-Backgrounder: Geselecteerde online bronnen over misinformatie, desinformatie en aanzetten tot haat
- De beleidsnota over informatie-integriteit op digitale platforms