Bijna 5 jaar na het Akkoord van Parijs liggen de prognoses voor temperatuurstijging ver boven de doelstellingen die in 2015 werden vastgesteld, met 3 graden meer aan het eind van de eeuw. Als lidstaten zich echter inzetten voor een groene heropbouw na COVID-19, dan is het nog altijd mogelijk om onder de 2 graden te blijven.
In zijn jaarlijkse Emissions Gap Report, dat de kloof tussen de noodzakelijke reductie van broeikasgassen (BKG) en de werkelijke uitstoot analyseert, toont het VN-Milieuprogramma (UNEP) aan dat de daling van broeikasgasemissies tijdens de quarantaineperiodes geen grote invloed had op wereldniveau.
De CO₂-uitstoot zal naar schattig met 7% dalen in 2020, maar dat leidt slechts tot een daling van 0,01% van de opwarming van de aarde tegen 2050.
Prognoses tonen opwarming van meer dan 3 graden
2020 zal naar verwachting het warmste jaar ooit worden, met meer bosbranden, stormen, droogtes en smeltend ijs. Aan dit tempo zal de temperatuur tegen het einde van de eeuw met 3,2 graden stijgen.
“Om het eenvoudig te zeggen: de toestand van de planeet is ernstig. De mensheid voert oorlog tegen de natuur. Dat is suïcidaal. De natuur slaat altijd terug – en dat doet ze al met toenemende kracht en woede”, zei VN-Secretaris-Generaal António Guterres op 2 december in een belangrijke toespraak over het klimaat.
Ontoereikende verbintenissen
“De verbintenissen die zijn aangegaan voor het Akkoord van Parijs, beter bekend als de “nationaal bepaalde bijdragen”, zijn jammer genoeg ontoereikend”, zegt het VN-Milieuprogramma. De organisatie roept overheden op om hun inspanningen wat broeikasgasreductie betreft te verdrievoudigen om de temperatuurstijging onder de 2 graden te houden. Die inspanningen moeten zelfs vervijfvoudigd worden als we de temperatuurstijging willen beperken tot 1,5 graden.
“Regeringen moeten alles in het werk stellen voor een groen herstel en hun inspanningen verhogen vóór de volgende klimaatconferentie in 2021”, zegt het VN-Milieuprogramma.
Op zaterdag 12 december vindt de Klimaatambitietop plaats, die wordt georganiseerd door de Verenigde Naties, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, in samenwerking met Chili en Italië. Het doel is om regeringen te mobiliseren 5 jaar na de COP21 klimaattop en om de COP26 voor te bereiden, de top die volgend jaar in Glasgow plaatsvindt.
Weg van de fossiele brandstoffenindustrie
De maatregelen voor een groen herstel omvatten onder andere directe steun voor emissievrije technologieën en infrastructuur, minder financiering voor de fossiele brandstoffenindustrie, geen nieuwe steenkoolcentrales en de bevordering van plantaardige oplossingen, zoals bodemherstel en herbebossing.
“Ik roep regeringen op om een groen herstel te ondersteunen als onderdeel van de volgende fiscale maatregelen en om hun klimaatambities in 2021 aanzienlijk te verhogen”, zei Inger Andersen, uitvoerend directeur van het VN-Milieuprogramma.
Vandaag zijn de acties voor een groen herstel heel beperkt. Ongeveer een kwart van de G20-landen maakt fondsen vrij voor het herstel na COVID-19, tot 3% van het bbp, en voor maatregelen voor een koolstofarme economie.
Verbruik anders
Het VN-Milieuprogramma richtte zich in zijn rapport van 2020 ook op twee sectoren in het bijzonder: de lucht- en scheepvaart en het consumentengedrag. Energie-efficiëntie bij lucht- en zeetransport, verantwoordelijk voor 5% van de BKG-emissies, zal de toename van het verkeer niet compenseren. Die sector moet daarom “energie-efficiëntiemaatregelen combineren met een snelle overgang om af te stappen van fossiele brandstoffen.”
Consumenten zouden moeten kiezen voor de fiets of gedeelde wagens, en voor de trein in plaats van het vliegtuig bij binnenlandse reizen. Regeringen moeten de energie-efficiëntie bij woningen opvoeren en voedselverspilling verminderen.
De rijkste 1% van de wereld is verantwoordelijk voor twee keer zoveel broeikasgasemissies als de armste 50%. Die minderheid zou haar ecologische voetafdruk door 30 moeten delen om de verbintenissen van het Akkoord van Parijs na te komen.
“Er is niet alleen de mogelijkheid om de wereldeconomie te resetten, maar ook om die te veranderen. Een duurzame economie die wordt aangedreven door hernieuwbare energie zal nieuwe banen, een schonere infrastructuur en een veerkrachtige toekomst creëren”, verklaart de VN-Secretaris-Generaal. Hij verwacht dat de Europese Unie zich ertoe verbindt om haar uitstoot tegen 2030 tot ten minste 55% onder het emissieniveau van 1990 te brengen.
