Onderfinanciering geestelijke gezondheidszorg kan duur uitdraaien

Wereldwijd lijden bijna een miljard mensen aan psychische stoornissen. VN-Secretaris-Generaal, António Guterres, heeft naar aanleiding van Werelddag voor geestelijke gezondheid zijn bezorgdheid geuit over de onderfinanciering van dit onderdeel van de gezondheidszorg die door de COVID-19-pandemie is getroffen.

“Elke 40 seconden sterft iemand door zelfmoord, en depressie wordt nu erkend als een belangrijke oorzaak van ziekte en beperkingen bij kinderen en jongeren,” zei de Secretaris-Generaal in zijn boodschap.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat een op de vier mensen ooit in zijn leven zal lijden aan een psychische stoornis.

In de Europese Unie heeft meer dan een op de zes personen last van mentale problemen.

In Afrika heeft momenteel 10% van de bevolking een psychische aandoening. Dat aantal stijgt zienderogen in conflictzones, waar één op vijf hieronder lijdt.

Schreeuwend tekort aan zorg

Weinig mensen in de wereld kunnen echter genieten van een kwalitatieve dienstverlening op vlak van geestelijke gezondheidszorg. In lage- en middeninkomenslanden wordt meer dan 75% van de mensen met psychische problemen niet behandeld.

Het gebrek aan zorg treft vooral jongeren: de helft van de geestelijke gezondheidsproblemen begint voor de leeftijd van 14 jaar, maar in de meeste gevallen blijven ze onopgemerkt en onbehandeld.

Bijna 90% van de jongeren wereldwijd woont in een laag- of middeninkomensland , en meer dan 90% van de zelfmoorden bij jongeren komt in deze landen voor.

Zo heeft in Afrika minder dan 10% van de bevolking toegang tot geestelijke gezondheidszorg, een probleem dat nog wordt verergerd door het gebrek aan geschikt personeel. De meerderheid van de Afrikaanse landen heeft één psychiater per 500.000 inwoners. Dat komt allesbehalve in de buurt van de aanbeveling van de WHO, die één psychiater per 5.000 mensen aanraadt.

COVID-19-impact

Uit een nieuw WHO-onderzoek dat op 5 oktober werd gepubliceerd blijkt dat de pandemie de levensnoodzakelijke geestelijke gezondheidszorg heeft verstoord of onderbroken in bijna 93% van de landen wereldwijd. De toegang tot de zorg is verminderd door het infectierisico in ziekenhuizen en psychiatrische instellingen, beperkingen op face-to-facecontact, besmetting van verplegend personeel en de sluiting van instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, die zijn omgevormd tot zorgcentra voor COVID-19-patiënten.

De pandemie heeft echter niet alleen de zorgverstrekking verstoord, maar ook gezorgd voor meer vraag naar geestelijke gezondheidszorg. Rouwproces, isolement, verlies aan inkomsten en angst veroorzaken of verergeren geestelijke gezondheidsproblemen.

“We zien nu de gevolgen van de pandemie op het individuele, geestelijke welzijn, en dit is nog maar het begin,” zei Guterres.

Daarnaast kan COVID-19 zelfs leiden tot neurologische en mentale problemen, zoals delirium, onrust en een beroerte. Door de pandemie leven ook veel mensen in materiële en sociale onzekerheid, een risicofactor voor hun geestelijke gezondheid.

Chronische onderfinanciering

De nieuwe WHO-enquête wijst erop dat de financiering van de geestelijke gezondheid dringend moet worden verhoogd. “Over het algemeen geven overheden minder dan 2% van het gezondheidsbudget uit aan geestelijke gezondheid. Deze situatie kan zo niet langer voortduren”, aldus de VN-Secretaris-Generaal.

Bijna 9 op 10 landen gaven in de enquête aan dat geestelijke gezondheid en psychosociale ondersteuning deel uitmaakten van hun Covid-19-herstelplan, maar slechts 17% van hen voorzag in extra middelen om die activiteiten te financieren.

“We kunnen niet langer negeren dat er dringend meer moet geïnvesteerd worden in de geestelijke gezondheid”, benadrukt António Guterres. “Als er niets wordt gedaan, lopen veel groepen met geestelijke gezondheidsproblemen – waaronder ouderen, vrouwen en kinderen – het risico dat hun gezondheidstoestand op middellange en lange termijn aanzienlijk verslechtert”.

Ook de internationale donoren moeten meer doen: de geestelijke gezondheidszorg ontvangt nog steeds minder dan 1% van de internationale gezondheidshulp.

Het gebrek aan investeringen in gezondheidsdiensten draait duur uit. Schattingen voor COVID-19 tonen aan dat elk jaar bijna 1.000 miljard dollar aan economische productiviteit verloren gaat als gevolg van depressie en angst alleen al, terwijl elke dollar die wordt besteed aan zorg voor depressie en angst 5 dollar opbrengt.

Werelddag voor geestelijke gezondheid is een kans voor ons allemaal om actie te ondernemen. We kunnen als individu iets doen voor onze eigen geestelijke gezondheid en we kunnen onze vrienden en familie in moeilijkheden helpen. We kunnen als werkgever welzijnsprogramma’s voor werknemers implementeren, en we kunnen als overheid investeren in kwaliteitsvolle diensten voor geestelijke gezondheid.

Meest recent