De Speciale VN-Rapporteur voor het recht op adequate huisvesting, Balakrishnan Rajagopal, roept op om het recht op adequate huisvesting voor iedereen te beschermen in het licht van de huisvestingscrisis in Nederland. Hij waarschuwde dat Nederland in zijn inspanningen om de acute huisvestingscrisis aan te pakken, de sloop van structureel gezonde sociale woningen moet stoppen, klimaatverandering en energietransitiedoelen moet naleven, en systemen moet invoeren om adequate huisvesting voor iedereen te garanderen, zonder discriminatie.
“De huisvestingscrisis is reëel. Maar al te vaak krijgen migranten en buitenlanders de schuld. Ik wil duidelijk zeggen: de huisvestingscrisis is geen migratiecrisis,” zei hij in zijn slotverklaring aan het einde van zijn 11-daags bezoek op uitnodiging van de regering. “De crisis is het gevolg van een reeks slechte beleidskeuzes, en in het algemeen, van een gebrek aan afdwingbare wettelijke erkenning van het recht op adequate huisvesting.”
Volgens de Speciale Rapporteur wordt de huisvestingscrisis in Nederland onder andere veroorzaakt omdat mensenrechten, én toegang tot justitie, er bij huisvesting niet aan te pas komen, door een versnipperd huisvestingsbeleid tussen ministeries en gemeenten, door een gebrek aan coördinatie en slecht bestuur van sociale huisvestingsaanbieders. Hoewel sociale huisvesting in Nederland moet worden geprezen als een kostbaar goed dat behouden en uitgebreid moet worden, vereist het beheer ervan een fundamentele herstructurering om een grotere verantwoordelijkheid te waarborgen.
“Huisvesting is een mensenrecht. Huisvesting is geen handelswaar of liefdadigheid van de overheid of wie dan ook. Nederland heeft een paradigmaverschuiving nodig om dat te erkennen,” benadrukte de Speciale Rapporteur.
De Speciale Rapporteur merkte op dat het gebrek aan erkenning en aan een benadering die huisvesting aan mensenrechten linkt, leidde tot een gebrek aan bescherming van het recht op huisvesting bij specifieke groepen.
“Het zijn er te veel om op te noemen, maar ik zal het proberen. Het gaat om jongvolwassenen, studenten, ouderen, economisch zwakkere personen, mensen met een handicap, niet-westerse gemeenschappen, arbeidsmigranten, migranten zonder papieren – vooral vrouwen met kinderen; vluchtelingen, asielzoekers en personen met een tijdelijke bescherming, en woonwagenbewoners,” zei Rajagopal.
“Bovendien bleef de hele regio Groningen/Eemsdelta achter zonder veel baat te hebben bij de winsten van de olie-industrie, die ook werden gebruikt om het systeem van sociale huisvesting te ontwikkelen,” legde de expert uit. “Klachten van mensen worden langzaam erkend, maar er moet nog veel meer worden gedaan voor herstel en compensatie zodat ze het daadwerkelijk kunnen afsluiten en ermee omgaan,” zei de VN-deskundige.
“Ik ben geïnspireerd door de veerkracht en zin voor vernieuwing van het Nederlandse volk, dat zich heeft verenigd om tegenslagen het hoofd te bieden, zoals na de huisvestingsvernieling in Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog en regelmatige overstromingen die het land al eeuwenlang in gevaar brengen. Ik twijfel er niet aan dat ze de vindingrijkheid hebben om ook de huizencrisis aan te pakken, in dezelfde geest.”
“Er zijn vaak duidelijk goede bedoelingen om de huisvestingsproblematiek aan te pakken.” Maar zoals een belangrijke nationale autoriteit me vertelde: ‘Er is goede wil bij de overheid, maar geen macht om goede ideeën uit te voeren’. “We moeten resultaten zien, niet alleen plannen op papier,” zei Rajagopal.
Balakrishnan Rajagopal (VS) heeft op 1 mei 2020 zijn functie als Speciaal Rapporteur voor het recht op adequate huisvesting opgenomen. Hij is hoogleraar Recht en Ontwikkeling aan de afdeling Stedelijke Studies en Stadsplanning van het Massachusetts Institute of Technology (MIT). Hij is advocaat van opleiding en een expert op vele vlakken van de mensenrechten, zoals economische, sociale en culturele rechten, het VN-systeem en de mensenrechtenuitdagingen die ontwikkelingsactiviteiten met zich meebrengen.
De onafhankelijke experten maken deel uit van wat bekend staat als de Speciale Procedures van de Mensenrechtenraad. Speciale Procedures, het grootste orgaan van onafhankelijke experten in het VN-Mensenrechtensysteem, is de algemene naam voor de onafhankelijke mechanismen voor feitenonderzoek en monitoring van de Raad die zich richten op specifieke landensituaties of thematische kwesties in alle delen van de wereld. Speciale Procedures experten werken op vrijwillige basis; zij zijn geen VN-personeel en ontvangen geen salaris voor hun werk. Ze zijn onafhankelijk van welke regering of organisatie dan ook en dienen in hun individuele hoedanigheid.
Bezorgd over de wereld waarin we leven? Kom dan vandaag nog op voor iemands rechten. #StandUp4HumanRights en bezoek de webpagina op http://www.standup4humanrights.org
Nuttige links:
- VN-Mensenrechten, landenpagina — Nederland
- 11-21 december 2023: VN-expert voor recht op huisvesting komt naar Nederland
- Volg nieuws over de onafhankelijke VN-mensenrechtenexperts op Twitter @UN_SPExperts.
- Volg nieuws over de Speciale Rapporteur op Twitter @adequatehousing