Wereldwijd ervaren ongeveer 736 miljoen vrouwen minstens één keer in hun leven geweld, dat is bijna één op drie. De meest voorkomende vorm van geweld is intiem partnergeweld, dat ongeveer 641 miljoen vrouwen treft. De dreiging gaat echter verder dan persoonlijke relaties en dringt door in verschillende omgevingen, ook online.
Opkomst van digitaal geweld
Digitaal geweld wordt gedefinieerd als elke daad, gepleegd of versterkt wordt door digitale hulpmiddelen of technologieën, die fysieke, seksuele, psychologische, sociale, politieke of economische schade toebrengt aan vrouwen en meisjes vanwege hun geslacht.
Online geweld tegen vrouwen en meisjes nam de afgelopen jaren snel toe en vormt een grote bedreiging voor hun veiligheid en welzijn. De COVID-19-pandemie verergerde dat fenomeen, omdat werk, school en sociale activiteiten steeds meer online plaatsvonden.
Kunstmatige intelligentie (AI) algoritmen en verwante tools kunnen bovendien schadelijke genderstereotypen verspreiden en versterken.
Wie wordt het hardst getroffen?
Digitaal geweld treft alle vrouwen die technologie gebruiken. Bepaalde groepen lopen een groter risico, zoals mensenrechtenactivisten, journalisten, advocaten, politici en feministen, maar ook academici en jongeren.
Zo kreeg bijvoorbeeld 73% van de vrouwelijke journalisten tijdens hun werk te maken met online geweld volgens UNESCO. Online geweld kan onevenredig grote gevolgen hebben voor groepen die te maken krijgen met verschillende vormen discriminatie, zoals vrouwen met een handicap, vrouwen van kleur, vluchtelingen en LGBTIQ+ mensen.
Verschillende vormen van online geweld tegen vrouwen
Gendergerelateerd geweld via technologie kan vele vormen aannemen. Bijvoorbeeld, “sextortion” (chantage door te dreigen met publicatie van informatie, foto’s of video’s van seksuele aard), beeldmisbruik (intieme foto’s delen zonder toestemming), “doxxing” (publicatie van persoonlijke informatie), cyberpesten, online seksuele intimidatie, cyberstalking, online oproepen tot seksueel geweld, hacking, haatspraak, online identiteitsdiefstal en technologiegebruik om misbruikslachtoffers op te sporen en verder geweld te plegen.
Digitale instrumenten kunnen ook geweld dat offline plaatsvindt verergeren, zoals partner-/huiselijk geweld en mensenhandel.
Volgens het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten is één op de tien vrouwen in de Europese regio sinds haar vijftiende slachtoffer van cyberstalking, dat kan via email wanneer ze seksueel expliciete, ongewenste en/of beledigende e-mails ontvangen of via sms-berichten en aanstootgevende en/of ongepaste uitingen op sociale media.
Wat is de impact?
De langetermijneffecten van gendergerelateerd geweld kunnen een aanzienlijke invloed hebben op de gezondheid en het welzijn van vrouwen gedurende hun hele leven. Vrouwen en meisjes die geweld overleven hebben een hoger risico op ongevallen, depressie, angststoornissen, ongewenste zwangerschappen, seksueel overdraagbare aandoeningen (zoals hiv) en een reeks andere gezondheidsproblemen. Geweld heeft ook een diepgaande impact op mentale gezondheid, overlevenden maken melding van stress, angst, wanhoop, posttraumatische stressstoornis, zelfmoordgedachten en zelfs zelfmoordpogingen.
Het heeft ook politieke, economisch, gezondheids- en veiligheidsgevolgen. Die vorm van geweld legt vrouwen niet alleen het zwijgen op online, maar beperkt ook hun deelname aan het openbare en politieke leven, democratische processen en leiderschapsrollen. Het versterkt ook patriarchale rollen, normen en structuren, wat een groot obstakel vormt voor gendergelijkheid en de Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s).
Hoe kunnen we de risico’s beperken?
Online misbruik moet dringend worden aangepakt, onder andere door de samenwerking tussen nationale overheden, technologiebedrijven, feministische bewegingen en organisaties voor de bescherming van rechten online, dienstverleners voor gendergerelateerd geweld, academici en, het allerbelangrijkste, de overlevenden.
Staten worden uitgenodigd om geweld tegen vrouwen en meisjes in de digitale context te erkennen als een schending van de mensenrechten. Ze moeten doeltreffende wetten, beleidsmaatregelen en regelgevingskaders invoeren die consistent zijn met de bestaande internationale mensenrechten-instrumenten.
Technologiebedrijven moeten transparantie garanderen bij de implementatie van algoritmen, inhoudsmoderatie, beleid en klachtenmechanismen, en verantwoordelijkheid nemen voor eventuele negatieve gevolgen die voortvloeien uit schadelijke niet gerespecteerde inhoud en ongepast gebruik van hun technologie.
De Verenigde Naties ontwikkelen momenteel een gedragscode voor informatie-integriteit op digitale platformen. Die code is bedoeld om een gezamenlijk wereldwijd antwoord te bieden op informatiebedreigingen en is stevig geworteld in de mensenrechten, waaronder het recht op vrijheid van meningsuiting en toegang tot informatie.
De vrijwillige code zal lidstaten, digitale platformen en andere groepen helpen bij hun inspanningen om de digitale ruimte inclusiever en veiliger te maken voor iedereen.
Nuttige links: