We kennen allemaal het fenomeen “greenwashing”, waarbij bedrijven misleidende beweringen gebruiken om duurzaam over te komen en zo hun imago op te poetsen… Maar wat is “SDG-washing”?
“SDG-washing” verwijst naar de verschillende vormen waarop bedrijven de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) misbruiken in hun marketingstrategie. Dat onderwerp werd uitvoerig besproken tijdens een workshop op 19 oktober in Brussel, tijdens het SDG Forum 2023.
Gelijkenissen met “greenwashing”
Tijdens het jaarlijkse multi-stakeholderforum over duurzame ontwikkeling in België benadrukte de Belgische expert Marie d’Huart van Cap Conseil dat, net als bij “greenwashing”, de communicatietechnieken over de SDG’s variëren van “oppervlakkige overdrijving tot bewezen fraude”.
Een klassiek voorbeeld van “greenwashing” zijn fabrikanten van schoonmaakproducten die een groene verpakking aanbieden en zich zo profileren als milieubewust, zonder hun vaak vervuilende bedrijfsmodel aan te passen. NGO’s ondernemen soms juridische stappen om dergelijk misbruik aan te klagen.
SDG’s als “keurmerk” of “window dressing”
Bij ”SDG-washing” is het niet ongebruikelijk om de SDG’s op communicatiemateriaal te zien als keurmerk, uitsluitend voor visuele aantrekkingskracht, zonder enige consistente aanpak of duidelijke uitleg. Die praktijk staat bekend als “SDG-Tagging”, waarbij de SDG’s gereduceerd worden tot decoratieve pictogrammen.
Een veelvoorkomende praktijk is “SDG-Legal”, waarbij bedrijven beweren de SDG’s na te leven, terwijl ze in feite gewoon de wet volgen.
Met “SDG-Promise” proberen bedrijven de consument te overtuigen dat één product, zoals een elektrische auto, alle SDG’s kan vervullen. “SDG-Misting” verwijst naar vage vermeldingen van de SDG’s in bedrijfscommunicatiemiddelen, zonder vermelding van concrete acties.
SDG’s uitlichten als marketinginstrument
Bij “SDG-Shifting” verschuift de verantwoordelijkheid om de SDG’s te behalen naar de consument. Bijvoorbeeld: “Als u deze auto gebruikt, maakt u een duurzame keuze”.
“Winst maken op basis van één SDG ten koste van de andere SDG’s” is nog ernstiger, merkt Marie d’Huart op. Dat wordt “SDG-Lighting” genoemd, waarbij de focus ligt op één specifieke SDG ten koste van het grotere geheel. Veel bedrijven beweren bij te dragen aan een specifieke SDG zonder informatie te verstrekken over hun impact op de andere SDG’s, terwijl het unieke karakter van de 17 SDG’s juist is dat ze met elkaar verbonden zijn.
Een textielbedrijf kan bijvoorbeeld beweren dat het voldoet aan SDG 1.3, de doelstelling om kinderarmoede te verminderen, door zich te associëren met een overheidsinitiatief, terwijl onderzoek aantoont dat ze op verschillende productielocaties geen minimumloon betalen, wat juist armoede creëert.
De SDG’s: het onderwerp van leugens
Het universele label van de SDG’s mag vrij gebruikt worden in de openbare ruimte. In een wereld van overdreven marketingclaims over de SDG’s beschouwt de experte “SDG-Lying” als de meest flagrante overtreding. Sommige bedrijven beweren in hun activiteitenverslagen betrokken te zijn bij de SDG’s, terwijl objectieve en gedocumenteerde gegevens aantonen dat dat niet het geval is.
Een opvallend voorbeeld in aanloop naar de COP28 (in november) in Dubai: grote oliebedrijven beweren leiders te zijn in hernieuwbare energie, terwijl de werkelijke vooruitgang beperkt is, omdat het merendeel van hun investeringen nog steeds gericht is op fossiele brandstoffen.
VN-acties tegen “SDG-washing”
De Verenigde Naties zijn zich bewust van “SDG-washing”. In mei 2020 publiceerde het VN-Departement Economische en Sociale Zaken een richtlijn voor bedrijven “Hoe kunnen investeerders de overgang van greenwashing naar de SDG’s realiseren?”
Dat document benadrukt dat bedrijven aansprakelijk moeten worden gehouden en dat “de overgang naar meer duurzaamheid vereist dat de norm voor duurzame investeringen wordt verhoogd zodat het risico van greenwashing vermindert en de informatieverspreiding door bedrijven verbetert. Zo worden investeringen in lijn met de SDG’s mogelijk.”
Ook de VN-Secretaris-Generaal sprak zich uit over het onderwerp: ‘Nee tegen greenwashing. Nee tegen bedrog. Nee tegen het misbruiken van mededingingswetten om netto-nul-allianties te ondermijnen.”
Nuttige links:
- COVID-19 remt de Europese vooruitgang van de SDG’s
- Vooruitgang van de EU op het gebied van SDG’s een “startpunt” – Commissaris Gentiloni
- Duurzame ontwikkeling in België: resultaten en uitdagingen
De opname van een organisatie in een artikel van het Regionaal Informatiecentrum van de Verenigde Naties (UNRIC) weerspiegelt op geen enkele wijze de standpunten van UNRIC, en impliceert de goedkeuring ervan niet.