Venjur mínar á morgnana eru kannski ekkert ólíkar ykkar. Við nælum okkur í morgunblað eða kveikjum á sjónvarpinu hvort sem við erum í New York eða Reykjavík, Lagos eða Djakarta og kynnumst mannlegum þjáningum í Líbanon, Darfur eða Sómalíu.
Auðvitað er ég í aðstöðu til þess sem framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna að gera eitthvað í málunum. Og það geri ég, á hverjum degi.
Þegar ég tók við þessu starfi gerði ég mér engar grillur. Þau orð mikilsmetins forvera míns að þetta væri “ómögulegasta starf í heimi” urðu fleyg. Ég hef stundum hent gaman að því snúa út úr enska starfsheiti mínu, Secretary-General, með þeim orðum að ég sé meira Secretary (ritari) en General (hershöfðingi) því framkvæmdastjórinn hefur jú minni völd en einhuga Öryggisráð. En í dag eins og löngum fyrr, er ekki hlaupið að því að tryggja einhug í ráðinu. Samt sem áður er ég jafn bjartsýnn og daginn þegar ég tók við starfinu.
Þátttöku Sameinuðu þjóðanna er óskað á fleiri sviðum en nokkru sinni fyrr allt frá friðargæslu til mannúðaraðstoðar og heilsugæslu. Á sama tíma og kröfurnar aukast á öllum sviðum minnka fjárframlög hlutfallslega. Á hinn bóginn má benda á að heimurinn hefur breyst að ýmsu leyti á undanförnum árum, Sameinuðu þjóðunum í hag.
Fjölþjóðlegar lausnir og diplómatískar aðferðir við að leysa deilur eiga nú meira upp á pallborðið en á undanförnum árum af mörgum öðrum ástæðum en Írak. "Mjúkar lausnir” eru nú efst á baugi hjá ráðamönnum í heiminum en það er einmitt sterkasta hlið Sameinuðu þjóðanna. Svo aðeins eitt dæmi sé nefnt hefur á síðastliðnu ári náðst samstaða um loftslagsbreytingar og hlýnun jarðar. Leiðtogar á borð við Bill Gates, Tony Blair og Bono ætla að leggjast á sveif með Sameinuðu þjóðunum til að uppfylla Þúsaldarmarkmið þeirra (MDGs) sem ná allt frá því að uppræta fátækt til að stöðva útbreiðslu HIV/Alnæmis og malaríu.
Það sem er ef til vill mest hvetjandi er áframhaldandi mikill stuðningur almennings við Sameinuðu þjóðirnar. Samkvæmt nýrri könnun telur mikill meirihluti (74%) að Sameinuðu þjóðirnar eigi að leika stærra hlutverk í heiminum, hvort heldur sem er við að hindra þjóðarmorð og verja þjóðir sem ráðist er á eða að rannsaka mannréttindabrot af harðfylgni. Jafnvel í Bandaríkjunum þar sem óánægja með Sameinuðu þjóðirnar hefur verið landlæg, eru þrír fjórðu hlutar landsmanna hlynntir öflugri Sameinuðum þjóðum og nærri jafnmargir telja að utanríkisstefna þjóðarinnar skuli framkvæmd í félagi við samtökin. Þetta skiptir sköpum fyrir Sameinuðu þjóðirnar. Ég myndi ekki kalla þetta nýja byrjun en er samt ekki langt frá því, ef okkur ber gæfa til að grípa tækifærið.
Við Kóreubúar erum kröftugt folk. Við erum í eðli okkar þolinmóð en þrautseig og ákveðin í að ná settu marki. Eins og margir landar mínir hef ég miklu trú á mætti tengsla. Ég hef í mörg gengið með slitinn pappírsbút í veskinu mínu þar sem skráðir eru með kínversku letri kostir sérhvers aldursskeiðs. Maður er á besta aldri þrítugur. Fimmtugur þekkir maður örlög sín. Sextugur hefur maður uppgötvað visku “hins mjúka eyra.”
Ég er á þessu æviskeiði núna. Þetta felur meira í ser en að einfaldlega hlusta, eins mikilvægt og það er. Kannski verður þessu best lýst með orðinu glöggskyggni – að geta séð kost og lost og að geta myndað tengsl og eiga gott samstarf þrátt fyrir mikinn ágreining. Ég vona að þetta verði talið mitt aðalsmerki sem framkvæmdastjóra. Ég kýs fremur viðræður en átök. Stundum á við að diplómatískt starf fari fram fyrir opnum tjöldum en stundum er vænlegra til árangurs að það fari fram bakvið tjöldin.
Ég legg áherslu á vænlegast til árangurs því sjaldan er hægt að ganga út frá því að árangur náist. Mikilvægast er að reyna eins og ég hef verið að gera í Darfur – sem er eitt af forgangsmálum mínum. Ég hef í sama anda heimsótt Mið-Austurlönd fjórum sinnum á jafn mörgum mánuðum og meðal annars hitt Bashar al-Assad, forseta Sýrlands á nokkrum fundum. Málaleitanir diplómata í kyrrþey duga ekki alltaf. En stundum duga þær eins og sást á því á dögunum hvernig gísladeila Breta og Írana var leyst á bakvið tjöldin.
Iðnríkin átta hittast á fundi í Þýskalandi í næstu viku til að ræða meðal annars loftslagsbreytingar – málefni sem er mér kært. Auðug ríki búa yfir auðæfum og kunnáttu til að bregðast við. Hægt er að bregðast við snjóleysi í svissneskri skíðaparadís í Ölpunum með því að breyta áður snjóþungum dal í Ölpunum í sólríkt vínræktarhérað eins og í Toscana. Afleiðingarnar eru hins vegar háskalegri fyrir Afríkubúa sem nú þegar glíma við útbreiðslu eyðimarka eða eyjarskeggja Indónesíu sem óttast að sökkva á kaf í hafið.
Ef það er einhver rauður starfi í mínu starfi eða hugsjónum mínum myndi það vera mannlegi þátturinn. Ég hef mikla trú á gildi viðræðna og diplómatískra tengsla sem byggja í senn á raunsæi og trausti auk þess sem mikilvægt er að hafa í huga hvaða áhrif alþjóðleg stefnumörkun – okkar stefnumörkun- hefur á líf einstaklinga. Við lesum á hverjum morgni í blöðunum um mannlega harmleiki. En hve oft hlustum við raunverulega á raddir fórnarlambanna eða reynum að hjálpa eftir fremsta megni? Ég lofa að leggja mig allan fram við slíkt. (Grein þessi hefur birst í ýmsum fjölmiðlum í byrjun júní svo sem Morgunblaðinu, Newsweek, Politken, Dagbladet og Turun Sanomat)
