 Það er kunnara en frá þurfi að segja að við lifum á tímum hnattvæðingar. Færri átta sig hins vegar á því að hve hnattvæðingin er margslungin. Við erum nú á öðru stigi hnattvæðingarferlisins sem kenna má við tíma hreyfanleika. |
Á fyrsta stigi hnattvæðingar nutu þróuð ríki og helstu viðskiptavinir þeirra, til dæmis Kína og Indland, ávaxtanna af því að losað var um hömlur á flutningi fjármagns og þjónustu. Þegar við færumst yfir á nýtt stig hreyfanleika mun fólk í sífellt vaxandi mæli og sífellt oftar flytjast yfir landamæri. Ójöfnuður einkennir okkar tíma en fólk á faraldsfæti í leit að tækifærum og betra lífi hefur möguleika á því að minnka bilið og hraða framþróun í þróunarríkjum.
Tökum eitt dæmi: alþjóðlegt farandstarfsfólk sendi andvirði sautján þúsund milljarða (264 milljarða Bandaríkjadala) til heimahaganna árið 2006 eða þrefalda alla samanlagða alþjóðlega þróunaraðstoð. Í sumum ríkjum duga þessar peningasendingar til að bægja fátækt frá þriðju hverri fjölskyldu. Peningasendingar farandstarfsfólks að utan nema 30 prósentum af þjóðarframleiðslu Moldavíu og 21 pósent af þjóðarframleiðslu Haítí. Andvirði 432 milljarða (12 milljarða Bandaríkjadala) er sent til Filippseyja á ári hverju sem er fjórföld öll erlend fjárfesting. Um allan þróunarheiminn standa vinnulaun farandverkamannanna undir heilsugæslu, menntun og nýrri atvinnustarfsemi.
Hjúkrunarkonur frá Gana, tölvumenn frá Indlandi
Frjáls flutningur fólks er vatn á myllu alþjóðlegs efnahags. Þegar starfsfólk vantar á sjúkrahús í Lundúnum eru kallaðar til hjúkrunarkonur frá Gana og Sierra Leone. Þegar Google leitar að hugbúnaðarhönnuðum er oft leitað til Indlands. Barnfóstrur úr hópi innflytjenda gera foreldrum víða kleift að klifra metorðastigann. Hingað til hafa slíkir fólksflutningar aðallega verið ríku löndunum í hag og atgerfisflóttinn hefur valdið fátækum ríkjum áhyggjum. En þekking er að aukast á því hvernig hægt er að láta fólksflutningadæmið ganga upp fyrir alla.
Samt sem áður hefur ríkisstjórnum gengið hægt að aðlaga stefnumörkun sína með það fyrir augum að hámarka ágóðann af fólksflutningum. Það nægir að benda á þráteflið um innflytjendalöggjöf í Bandaríkjunum eða vandræði Evrópubúa við að aðlaga meira að segja börn innflytjenda. Árangurinn er stóraukinn ólöglegur innflutningur fólks, félagsleg spenna, mismunun, álitshnekkir stjórnvalda og uppgangur alþjóðlegra glæpasamtaka.
191 milljón á faraldsfæti
Vissulega hefur fólk áður flutt búferlum milli landa í stórum stíl. Þegar tuttugasta öldin gekk í garð voru um það bil þrjú prósent jarðarbúa á faraldsfæti. Hundrað árum síðar telst Sameinuðu þjóðunum til að gróft reiknað fylli álíka stórt hlutfall þennan flokk nú í dag eða 191 milljón manna. Þessi fjöldi fer vaxandi. Í nýrri skýrslu OECD segir að fjöldi innflytjenda í þróuðum ríkjum hafi verið 10 prósent árið 2005 á ársgrundvelli.
Nú í dag flyttst fólk á milli landa hratt og auðveldlega þökk sé ódýrum samgöngum. Fólk er í stöðugum tengslum við heimahagana í gegnum internetið, greiðan aðgang að síma og gerfihnattasjónvarpi. Bankar senda afrakstur stritsins á augabragði til fjölskyldnanna heimafyrir. Vinnumarkaðir okkar hafa ekki síður gerbreyttst vegna hnattvæðingar. Vaxandi efnahagslegur ójöfnuður ásamt náttúrulegum áföllum og öðrum af mannavöldum, ýta svo undir að fólk færi sig um set. Það er þessi sveigjanleiki sem veldur því að sérfræðingar kalla okkar tíma öld hreyfanleikans.
Þessar nýjungar undirstrika möguleika innflytjenda á að ýta undir þróun. Sameinuðu þjóðirnar héldu í fyrsta skipti í sögu sinni leiðtogafund um fólksflutninga í september 2006. Reynslan af fundinum var svo jákvæð að ríkin samþykktu tillögu forvera míns í embætti um að stofna Hnattrænan vettvang um fólksflutninga og þróun. Opnunarfundur vettvangsins er í dag 9. júlí í Brussel en þar eru saman komnir 800 fulltrúar frá 135 ríkjum.
Þingað í Brussel
Hnattræni vettvangurinn er mikilvægt fyrsta skref í að virkja kraft innlytjenda til að efla þróun. Við munum til dæmis fræðast um frumkvæði IntEnt í Hollandi sem hefur veitt liðsinni við að stofna 200 fyrirtæki í heimalöndum innflytjenda. Við munum heyra um örlánastarfsemi banka í Mexíkó sem gera afskekktum samfélögum kleift að hagnýta sér greiðslur farandstarfsmanna til fjárfestinga í menntun, heilsugæslu og fyrirtækjum.
Fólksflutningar geta verið af hinu góða. Margir hafa beðið í ofvæni eftir þriðja stigi hnattvæðingarinnar, þegar fleira fólk en nokkru sinni fyrr fær sinn skerf af velmegun heimsins. Við getum greitt fyrir því með því að hefja skynsamlegar, framsæknar umræður byggðar á staðreyndum um hvernig stýra má betur sameiginlegum hag okkar af fólksflutningum.
Ban Ki-moon er framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna
(Þessi grein birtist í Fréttablaðinu 9. júlí og fleiri dagblöðum í heiminum)
